Znak za uzbunu: Naučnici su na korak su do stvaranja ljudskih beba u laboratorijima

Zahvaljujući novom otkriću, za samo pet godina moglo bi da postane moguće da se stvaraju ljudske bebe u laboratorijama. Kako je prenio Daily Mail, istraživači u Japanu su na korak od toga da u laboratoriji od nule stvore ljudska jajašca i spermu, koji bi se potom razvili u vještačkoj maternici.

Profesor Katsuhiko Hajaši, naučnik sa Univerziteta Kjušu, takav proces je već obavio na miševima, a sad vjeruje kako bi iste rezultate u sljedećih pet godina mogao da sprovede i kod ljudi.

Ali tu su i brojna etička pitanja, a jedno od najvećih dvoumljenja tiče se mogućnosti da bi žene bilo koje starosti u budućnosti mogle da imaju djecu. Osim toga, roditelji bi pomoću alata za uređivanje gena mogli da dizajniraju svoje “savršene” potomke koji bi onda imali određene, željene osobine.

Dr Hajaši i njegov tim nedavno su stvorili sedam miševa s dva muška biološka roditelja, koristeći ćelije kože mužjaka miša kako bi formirali održivu jajnu ćeliju i potom je oplodili.

Sposobnost proizvodnje ljudske sperme i jajnih ćelija po narudžbi u laboratoriji naziva se in vitro gametogeneza (IVG), a izgleda tako da se uzimaju ćeliji iz krvi ili kože osobe koje se onda reprogramiraju kako bi postale indukovane pluripotentne matične ćelije (iPS ćelije). Teoretski, te ćelije mogu postati bilo koja ćelija u tijelu, uključujući jajne ćelije i spermije, a zatim bi se mogle koristiti za izradu embriona i ubrizgavati u materice. Naučnici su na ovaj način uspjeli da naprave vrlo jednostavna ljudska jajašca i spermu, ali ne još i embrione.

Dr Hajaši pretpostavlja kako će biti potrebno oko pet godina da se proizvedu ćelije nalik ljudskim jajnim ćelijama, a još 10 do 20 godina trajaće testiranja prije nego što postupak bude siguran za korišćenje u klinikama.

Profesor Henri Grili sa Univerziteta Stanford procjenjuje kako će istraživačima trebati još pet do deset godina da dođu do pouzdanog dokaza ovoga koncepta, a ispitivanje sigurnosti trajaće još dodatnih desecenija ili dvije.

Godine 2016. japanski istraživači stvorili su matične ćelije pomoću osam nedjelja starih miševa, birajući one kojima je iz nekog razloga ispao Y hromozom. Zatim su manipulisali ćelijama kopirajući preostali X hromozom i kreirajući ćeliju sa dva X gena – što bi se obično smatralo ženskom ćelijom. Pretvorili su te ćelije u jajne ćelije i upotrebili spermu muških miševa da ih oplode u laboratoriji.

Dr Hajaši je za New Scientist rekao da veruje kako se sad otvaraju vrata za djecu koja se rađaju od dva oca.

“U smislu tehnologije, to će kod ljudi biti moguće za 10 godina” zaključio je.

B92