“Za mjesec 19.000 ljudi obrisano iz evidencije, a samo 8.000 ih zaposleno”

Dok cijene divljaju, brojni građani su bez posla. Iako nadležni tvrde da je smanjen broj nezaposlenih, brojke ne odražavaju stvarno stanje. Postojeći zakoni o radu pokazuju nedostatke, a radno sposobno stanovništvo i dalje odlazi, ili barem to namjerava, upozoravaju stručnjaci.

Nema jedinstvenih podataka na nivou države. Podaci državne Agencije za statistiku pokazuju da je u u novembru prošle godine u našoj državi registrovano 378 hiljada nezaposlenih osoba, što znači da je u odnosu na isti period 2020. godine ovaj broj smanjen za 8,5%.

Entitetski zavodi za zapošljavanje i evidencija Brčko distrikta pokazuju da se više od 375. 000 lica nalaze u evidencijama zavoda za zapošljavanje, a trenutno je otvoreno više od 3.800 radnih mjesta.

Iz državne Agencije, međutim, napominju da se radi o podacima iz Ankete o radnoj snazi koja se sprovodi u skladu sa evropskim regulativama, te ih ne treba upoređivati sa entitetskim podacima zbog metodoloških razlika.

“Najveći broj, nešto više od 300 hiljada, su oni koji imaju KV, VKV i srednju stručnu spremu. Najmanje nezaposlenih je među polukfalifikovanima i onima sa višom školskom spremom”, rekla je Mirsada Adembegović, PR Agencija za statistiku BiH.

“Kod nas se radi o optičkoj varki”

Ekonomisti, međutim, upozoravaju da se ne možemo porediti sa državama EU jer tamo dolazi do otvaranja velikog broja potpuno novih radnih mjesta, novih ulaganja, pokretanja novih biznisa… Kod nas se, s druge strane, više radi o optičkoj varki.

“Kod nas je ovo umanjenje nezaposlenosti uglavnom rezultat povratka na svoja radna mjesta onih koji su otpušteni za vrijeme pandemije, ali i nekih privremenih poslova, vezanih, recimo, za zimsku sezonu i za oporavak u određenim sektorima”, pojasnio je ekonomista Igor Gavran.

Od političkih lidera često slušamo konstatacije o dobroj ekonomskoj situaciji, a posljednju je iznio lider SNSD-a Milorad Dodik, navodeći, između ostalog, da RS nikada nije imala veće plate. S ovom se konstatacijom dio struke ne slaže.

“Vidim kolonu građana iz Njemačke, baš svi čekaju da dođu u RS. Prvo, zaduženija je od Federacije, pogotovo što se tiče podataka o glavi stanovnika…”, navodi ekonomistica Svetlana Cenić.

Razlog zbog kojeg statistika pokazuje suprotno od realnog stanja je i odlazak radno sposobnog stanovništva iz zemlje, ali i proceduralnih razloga, odnosno, brisanja iz evidencije.

“Znači, nije riječ o ljudima koji su dobili posao. Recimo, za jedan mjesec podaci su da je 19.000 ljudi obrisano iz evidencije, ali da je od toga samo 8.000, ustvari, zaposleno”, objašnjava ekonomista Igor Gavran.

Ekonomistica Svetlana Cenić podsjeća i na nedostatke postojećeg Zakona o radu, u kojem ne postoji definisana kategorija samozaposlenog lica, nego ovoj kategoriji pripadaju svi one koji imaju ugovor o djelu ili ugovor o privremenim poslovima.