U Evropi postoji 12 monarhija, znate li koje dinastije vladaju u njima

Krunisanje kralja Charlesa III u Londonu je na trenutak vratilo u fokus javnosti ideju monarhije i vladavine kraljeva i kraljica. Iako je zlatno doba dinastija davno prošlo, u Evropi i dalje postoji 12 država koje su monarhije.

Kralj Charles III je peti kralj iz dinastije koja od 1901. godine vlada Ujedinjenim Kraljevstvom Velike Britanije i Irske (od 1922. godine Sjeverne Irske).

Velika Britanija

Kraljica Viktorija je Velikom Britanijom i njenim tada mnogobrojnim kolonijama vladala od 1837. do 1901. godine i pripadala je dinastiji Hannover. Na prijestolju ju je naslijedio kralj Edward VII, kojeg je dobila u braku sa princom Albertom od Saxe-Coburg i Gotha. Time je i dinastija prešla na kuću Saxe-Coburg i Gotha.

Po izbijanju Prvog svjetskog rata i nepopularnosti Njemačke i rasta nepopularnosti svega što je imalo veze sa Njemačkom, ime dinastije je promijenjeno u Windsor. Sama dinastija Saxe-Cobrug i Gotha je pobočna grana dinastije Wettin.

Suprug kraljice Elizabethe Albert je bio dio dinastije Glucksberg, ali prema sporazumu njihova djeca uključujući i kralja Charlesa se smatraju dijelom dinastije Windsor, a ne Glucksberg.

Norveška

Vladar Norveške od 1991. godine je kralj Harald V. Harald, rođen 1937. godine, a treće bio je treće dijete i prvo muško kralja Olava V. i princeze Marte od Švedske.

Stanovnici Norveške su nakon dobijanja nezavisnosti od Danske odlučili na referendumu 1905. godine da zadrže monarhiju, a kruna je ponuđena danskom princu Carlu. Po preuzimanju prijestolja Carlo je u čast Norveške uzeo ime Harold VII.

Prema tome norveška vladajuća dinastija je Glucksburg, koja je pobočna grana kuće Oldenburg. Dok je Harold VII vladao kao kralj Norveške, njegov otac Frederik VIII i Kristian IX su bili kraljevi Danske.

Danska

Godine 1853. princ Christian od Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburga postao je nasljednik Kraljevine Danske, a 1863. godine stupio je na prijestolje. Trenutna kraljica Danske je Margaret II i na prijestolju je od 1972. godine što je čini najdugovječnijim liderom jedne države u Evropi.

Danska kraljevska porodica sebe naziva Glücksborg, koristeći blago danicizirani oblik Glücksburg. Ličnosti iz dinastije Glucksburg su u prošlosti vladali i Kraljevinom Grčkom i Kraljevinom Islandom.

Švedska

Kuća Bernadotte, kraljevska dinastija Švedske, od 1818. godine Ime potječe od porodice stare loze Béarn, Francuska, čiji je najraniji poznati član u 17. stoljeću posjedovao imanje u Pauu poznato kao “Bernadotte”.

Godine 1810. Jean-Baptiste-Jules Bernadotte, proslavljeni maršal Francuske pod Napoleonom, izabran je za švedskog prijestolonasljednika, otišao je u Stockholm, službeno djelovao kao regent tokom bolesti ostarjelog kralja bez djece Charlesa XIII., a 1818. postao je kralj , kao Charles XIV John.

Prema tome za razliku od drugih dinastija, švedska kraljevska dinastija nema tako “duboke korijene” i došla je na prijestolje zahvaljujući sposobnostima Julesa Bernadottea. Trenutni kralj Švedske je Carl XVI Gustaf, a na prijestolju je od 1973. godine.

Belgija

Kraljevska dinastija Belgije je dinastija Saxe-Coburg-Gotha, koja je počela vladati Belgijom 1831. godine kada je Leopold I. izabran za kralja nakon što je Belgija stekla nezavisnost od Nizozemske. Kralj Albert I je ime dinastije 1920. godine promijenio u Belgija, te uklonio saksonske simbole sa grba.

Trenutno kralj Belgijanaca, kako zvanično glasi titula, je Filip koji je došao na prijestolje 2013. godine. Rođen je 1960. godine i oženjen je za Mathildu, koja je sama pripadnica belgijske plemićke porodice d’Udekem.

Nizozemska

Kralj Nizozemske od 2013. godine je Willem-Alexander, a član je dinastije Orange- Nassau, ali je po muškoj liniji potomak dinastije Amberg.

Orange-Nassau je stara evropska dinastija, a kao godina osnivanja se uzima 1544. Kraljevska dinastija Nizozemske su od 1815. godine, međutim u stoljećima prije toga njeni članovi su obavljali važne funkcije kao što su “stadholder” tj. guverner Nizozemske.

Luksemburg

Veliki vojvoda Luksemburga je Henri, prvi rođak kralja Filipa Belgijskog. Bogatstvo Henrija se procjenjuje na čak četiri milijarde dolara. Na poziciji Velikgo vojvode je 2000. godine.

Vladajuća dinastija Luksemburga je Luksemburg- Nassau. Sastoji se od nasljednika i potomaka kuće Nassau-Weilburg, čiji su suvereni teritoriji kognatski prelazili iz kuće Nassau u kuću Bourbon-Parma, koja je i sama ogranak španske kraljevske kuće koja je agnatski kadetski ogranak kuće Capet koji potječe iz Francuske, a sam je izveden iz dinastije Robertijanaca i utemeljitelja dinastije Capetian.

Velike su se sile složile na Bečkom kongresu 1815. da ponovno uspostave i uzdignu Luksemburg u veliko vojvodstvo, koje će biti nasljedno po muškoj liniji cijele kuće Nassau, počevši od princa od Orangea, koji je istovremeno, ali zasebno priznat kao nizozemski kralj.

Tako je William I. od Nizozemske stupio na velikovojvodsko prijestolje kao prvi veliki vojvoda od Luksemburga. Kad je muška loza kuće Orange-Nassau izumrla 1890., kruna Nizozemske pripala je njegovom potomku, Wilhelmini od Orange-Nassaua, ali se kruna Luksemburga nastavila u muškoj lozi, prešavši na glavu jedinog preživjeli ogranak kuće Nassau, bivši vojvoda Adolf od Nassau-Weilburga.

Njegov sin, Guillaume IV (vladao 1905. – 1912.), nije ostavio sinova i naslijedile su ga njegove kćeri, Marie-Adélaïde, a potom Charlotte (vladala 1919. – 1964.). Njeni potomci (iz njezinog braka s princem Felixom od Bourbon-Parme) sačinjavaju vladajuću dinastiju u 21. stoljeću.

Monako

Monako je jedna od najmanjih evropskih država, a trenutni vladar je princ Albert II. Vladari Monaka pripadaju dinastiji Grimaldi koja je preuzela vlast u Monaku 1297. godine.

Kuću je 1160. osnovao Grimaldo Canella u Genovi i postala je vladajuća kuća u Monaku kada je Francesco Grimaldi zauzeo Monako 1297. Kuća Grimaldi proizvela je svakog princa od Monaka.

Andora

Kneževina Andora je specifična po tome što ne posjeduje vlastitu dinastiju nego je područje zajedničke vladavine predsjednika Francuske i biskupa Urgella.

Vjeruje se da je državu uspostavio Karlo Veliki. Andorom je vladao grof od Urgell do 988., kada je prebačena u rimokatoličku biskupiju Urgell. Sadašnja kneževina osnovana je poveljom 1278. godine. Na čelu se nalaze dva “suprnica” biskup Urgella u Kataloniji, Španija i predsjednik Francuske.

Zbog toga je svaki predsjednik Francuske, u svojoj funkciji princa Andore i izabrani monarh.

Španija

Španska kraljevska kuća je ogranak dinastije Bourbon. Trenutni kralj je Filip VI., koji je na prijestolje došao 2014. godine nakon abdikcije kralja Juana Carlosa I, koji je obnovio monarhiju nakon pada režima Franka. Dinastija je označena kao Bourbon-Anjou,

Špansku granu kuće Bourbona utemeljio je Filip V. Rođen je 1683. u Versaju, kao drugi sin najastarijeg sina kralja Luja XIV. Bio je vojvoda od Anjoua i vjerojatno nikada nije očekivao da će biti podignut na viši rang od toga. Međutim, španski kralj Charles II, koji je umro bez potomstva, oporučio je prijestolje svom pranećaku, vojvodi od Anjoua, koji je bio mlađi unuk njegove najstarije sestre Marie-Thérèse, koja se udala za Luja XIV.

Lihtenštajn

Kuća Lihtenštajn, po kojoj je kneževina dobila ime, je obitelj koja nasljednim pravom vlada nad kneževinom Lihtenštajn. Samo dinastički članovi porodice mogu naslijediti prijestolje. Kao prinčevska kuća, dinastija je osnovana 1608. godine.

Trenutno princ Lihtenštajna je Hans- Adam II i vlada od 1989. godine. Karakteristično je da je kuća Lihtenštajn jedna od rijetkih evropskih dinastija koja je zadržala stvarnu moć u rukovođenju državnim pitanjima.

Pod Hans Adam II je 2003. godine održan referendum koji je proširio moći prinčeva, a prije održavanja princ je čak zaprijetio da će abdicirati ukoliko rezultati referenduma ne budu po njegovoj volji. Bogatstvo dinastije se procjenjuje na 7,6 milijardi dolara, a lično bogatstvo Hans Adama II na četiri milijarde dolara.

Vatikan

Specifičan slučaj je najmanja država na svijetu Vatikan. Izabrani Papa kojeg na konklavi biraju kardinali je ujedno i vladar ove minijaturne države smještene u srcu Rima.

Klix.ba