Stranke sijeku, građani plaćaju – 88% direktora šumskih preduzeća povezano sa politikom

Ako biste nasumično izabrali 10 rukovodilaca javnih preduzeća koja upravljaju šumama u Bosni i Hercegovini, kod najmanje 9 biste pronašli političku povezanost. Situacija je posebno izražena u Republici Srpskoj, gdje su od 27 rukovodilaca šumskih gazdinstava, čak 23 stranački kadrovi. Kada se tome doda i direktor „Šuma RS“, koji istovremeno obavlja funkciju u Skupštini opštine Mrkonjić Grad, dolazimo do poražavajuće činjenice: gotovo svaka odluka o šumskim resursima u RS ima političku pozadinu.

Na osnovu podataka dostupnih na Registru funkcionera, kandidatskih lista za izbore 2020, 2022. i 2024. ovjere od strane CIK-a te medijskih natpisa, za 67 od 93 lica koja su članovi uprava (73%) nekog od šumskih preduzeća u Bosni i Hercegovini je moguće nedvosmisleno utvrditi političku pozadinu, a posebno zabrinjava podatak da 88% direktora šumskih preduzeća i šumskih gazdinstava imaju potvrđenu političku povezanost.

Zahvaljujući poslovanju pod pokroviteljstvom politike, sva šumska preduzeća u BiH su u 2023. godini ostvarila profit od tek 4,73 miliona maraka, uprkos činjenici da zapošljavaju preko 9 hiljada radnika i da raspolažu sa više od polovine teritorije BiH, koliko se nalazi pod šumama. Ovi podaci su rezultat analize Upravljanje šumama u Bosni i Hercegovini Transparency International-a, koja je obuhvatila poslovanja šumskih preduzeća u oba entiteta, kantonima i šumskih gazdinstava u RS od 2020. do 2023.

Ako se broj radnika posmatra kroz ostvarenu dobit, proizilazi da je svaki zaposleni u šumskim preduzećima u Bosni i Hercegovini zaradio tek nešto više od 500 KM godišnje, što pokazuje stepen neefikasnosti koji vlada ovom vitalnom sektoru. S obzirom na politički uticaj i zakone koji omogućavaju zapošljavanje bez konkursa i tolerišu sukob interesa, jasno je da ova preduzeća postaju ispostave političkih stranaka.

Politički uticaj, loš zakonski okvir ili, u nekim slučajevima, njihov potpuni izostanak te manjak transparentnosti stvorili su kulturu poslovne neodgovornosti koja je dovela do loših poslovnih rezultata, korupcije i zloupotreba. Sve ovo je strankama omogućilo da šume koriste za svoje interese, što na kraju osjete građani kroz manje budžetske prihode dok najveću štetu trše same šume, čije očuvanje i obnova su u drugom planu., gdje se resursi koriste za stranačko zapošljavanje umjesto za opšti društveni interes.

Tu konstataciju dodatno potvrđuje i podatak o kontinuiranom rastu troškova plata čiji udio u ukupnim rashodima se sa 52% u 2020. popeli na 55% u 2023. godini, uprkos neefikasnom upravljanju i slabim poslovnim rezultatima.