Prva godišnjica smrti slavnog fudbalskog trenera Ćire Blaževića

Na današnji dan 2023. godine, u 88. godini života preminuo je Miroslav Ćiro Blažević, slavni hrvatski i regionalni fudbalski trener. Vodio je hrvatsku fudbalsku reprezentaciju na njenom prvom svjetskom prvenstvu 1998. u Francuskoj, kada su osvojili treće mjesto. Tako je sa 125. mjesta FIFA-ine ljestvice, na kojoj se nalazila, doveo hrvatsku reprezentaciju na treće mjesto, što je najveći i najbrži uspon na toj ljestvici ikada zabilježen, pa je time Hrvatska postala najmlađa članica FIFA-e koja je ušla među deset najboljih reprezentacija svijeta.

Bio selektor BiH

Osim Hrvatske, Blažević je bio selektor još četiriju reprezentacija: Švicarske, Irana, Bosne i Hercegovine te kineskog olimpijskog tima. 

Blažević je, kako je sam često priznavao, s trenerskom karijerom započeo vrlo rano jer je bio prosječan igrač. Igrao je u prvoj ligi u fudbalskim klubovima Lokomotiva, Sarajevo i Rijeka. 

Prema vlastitoj izjavi, nadimak “Ćiro” je dobio po lutku iz predstave nekog trbuhozborca. 

Žil Vern. wikipedia.org

Rođen francuski pisac Žil Vern, autor naučno-fantastičnih romana s predviđanjima

1819. – Rođen engleski pisac i kritičar Džon Raskin (John Ruskin), koji je smatrao da umjetnost zavisi od društvenog života i da samo zdrav narod može da stvara velika umjetnička djela, jer je umjetnost snaga i izraz cijelog naroda, a ne povlastica bogatih. Zalagao se za obrazovanje najširih slojeva naroda i napadao ekonomska i politička shvatanja utilitarista. Djela: “Moderni slikari”, “Kamenje Venecije”, “Dvije staze”, “Do posljednjeg”, “Sezam i ljiljani”, “Krošnja divlje masline”, “Munera Pulveris”.

1828. – Francuski pisac Žil Vern (Jules Verne), autor naučno-fantastičnih romana s predviđanjima, od kojih su mnoga ostvarena, rođen je na današnji dan. Napisao je 57 romana i mnogi su poslužili kao scenariji za filmove. Djela: romani “Put oko svijeta za 80 dana”, “20.000 milja pod morem”, “Put na Mjesec”, “Put u središte Zemlje”, “Carev glasnik”, “Pet nedjelja u balonu”.

1834. – Rođen ruski hemičar Dmitrij Ivanovič Mendeljejev, otac moderne hemije, koji se među najistaknutije naučnike svih vremena uvrstio otkrićem Općeg zakona o periodičnosti hemijskih svojstava, prema kojem su osobine hemijskih elemenata periodično zavisne od njihove atomske težine. Na osnovu tog zakona formulisao je “Periodični sistem elemenata” koji mu je omogućio da predvidi svojstva niza kasnije otkrivenih elemenata. “Periodični sistem elemenata” postao je osnova moderne nauke o strukturi materije. 

France Prešeren. wikipedia.org

Umro France Prešeren, najistaknutija ličnost slovenske književnosti 19. vijeka 

1849. – Umro France Prešeren, slovenski pjesnik i pravnik, najistaknutija ličnost slovenske književnosti 19. vijeka. Studirao je i doktorirao pravo, te imao svoj advokatski ured u Kranju. Uporedo je pisao poeziju, a njegovo najpoznatije djelo “Sonetni vijenac” (1834.) s akrostihom Juliji, Prešerenovoj neostvarenoj ljubavi, označava osjećajni i umjetnički vrhunac slovenske lirike. Završni sonet u vijencu je Magistrale u kojem pjesnik govori o temeljnom izvoru svog pjesničkog nadahnuća i svojoj nepoljuljanoj vjeri u ljubav.

1921. – Rođena Lana Tarner (Turner), američka filmska i televizijska glumica. Bila je velika holivudska zvijezda za filmski studio „Metro-Goldwyn-Mayer“ tokom 1940-ih i 1950-ih godina, izgradivši karijeru na ulogama fatalnih žena u filmovima kao što su „Poštar uvijek zvoni dvaput“, „The Bad and the Beautiful“ i „Gradić Peyton“ .

1925. – Džek Lemon (Jack Lemmon), slavni američki filmski glumac, rođen je na današnji dan. Lemon je dvostruku dobitnik Oskara: u kategoriji najbolji sporedni glumac za film „Gospodin Roberts“ i najbolji glavni glumac za film „Spasite tigra“, postavši tako prvi glumac koji je dobio te dvije nagrade. Godine 1988., Američki filmski institut mu je dodijelio nagradu za životno djelo.

1926. – Rođena Radmila Savićević, srbijanska i jugoslavenska pozorišna, filmska i televizijska glumica. Bila je prvakinja Beogradskog dramskog pozorišta, ali je nastupala i u pozorištima u Kruševcu i Nišu. Ostvarila je briljantne uloge u predstavama „Zona Zamfirova“, „Ivkova slava“, „Gospođa ministarka“, „Inspektorove spletke“, „Sabirni centar“ i „Poltron“. Televiziskoj publici ostat će upamćena po ulogama u tv serijama: “Kamiondžije”, “Pozorište u kući”, “Babino unuče”, “Vruć vetar”, “Bolji život” i “Srećni ljudi”.

Džejms Din. wannabemagazine.com

Rođen američki filmski glumac Džejms Din

1931. – Rođen američki filmski glumac Džejms Din (James Dean), simbol uznemirene i pobunjene mladosti nakon Drugog svjetskog rata, čiji je tragičan kraj u automobilskoj nesreći 1955. godine, u 24. godini života, doprinio da preraste u svojevrstan mit. Filmovi: “Istočno od raja”, “Buntovnik bez razloga”, “Div”.

1935. – Umro njemački slikar i grafičar Maks Liberman (Max Liebermann), najznačajniji predstavnik njemačkog impresionizma. U početku je realistički obrađivao sentimentalne žanr-scene, a kasnije se priklonio nazorima francuskih impresionista, što je posebno uočljivo u slikama pejzaža.

1938. – Rođena Lidija Pilipenko, primabalerina Narodnog pozorišta u Beogradu i koreografkinja. Srednju baletsku školu završila je u Beogradu, a usavršavala se u Londonu. Gostovala je u Tokiju, Londonu, Parizu, Lozani i Atini. Igrala je i na filmu (“Kako su se voleli Romeo i Julija?”, “Zvižduk u osam”, “Formula 1”). Bila je direktorica Baleta u Beogradu. Njen suprug je bio Muharem Pervić, esejista te književni i pozorišni kritičar.

1939. – Bosanskohercegovačka književnica Bisera Alikadić rođena je na današnji dan. Objavila je nekoliko knjiga poezije, a najznačajnije su: “Larva”” (1974), “”Pjesme (1988), “Dok jesam Ciganka” (1991), “Kraljica iz dvorišta” (1983/1995). Pet priča snimljeno je i emitovano na FTV-u, u okviru Dječijeg programa. Na radiju su joj izvedene tri radio-drame: “Ljubavna priča”, “Gniježđenje” i “Malo zvono”. Pjesme su joj prevedene na engleski, njemački, francuski, makedonski, albanski, turski i italijanski.

Ceremonija otvaranja Olimpijade u Sarajevu. okbih.ba

40. godišnjica Olimpijade u Sarajevu

1947. – Rođen reditelj Ljubiša Ristić. Akademiju dramskih umjetnosti završio je u Beogradu, a diplomirao s predstavom „Buba u uhu“, koja se i danas igra u pozorištima širom regije. Godine 1996., s Dankom Lenđel u Beogradu je osnovao „Međunarodni art centar K.P.G.T.

1957. – Umro Džon fon Nojman (Neumann), mađarski matematičar, fizičar i izumitelj, koji je dao osnovne principe arhitekture današnjih računara. Nojmanov doprinos u polju računarstva objavljen je u sad već veoma poznatom papiru „First Draft of a Report on the EDVAC“, koji opisuje računarsku arhitekturu u kojoj su podaci i programska memorija preslikani u isti adresni prostor (tzv. koncept “pohranjenog programa” – engl. stored-program concept). 

1984. – U Sarajevu su otvorene 14. zimske olimpijske igre na stadionu “Koševo”, koje su trajale do 19. februara. Na Igrama su nastupila 1.272 takmičara iz 49 zemalja (998 takmičara i 274 takmičarke), uz praćenje više od 7.500 predstavnika medijskih kuća iz 41 zemlje. Ceremoniju otvaranja 14. zimskih olimpijskih igara pratilo je gotovo 60.000 ljudi, a više miliona širom svijeta. To je bila prva zimska olimpijada održana u nekoj komunističkoj državi, kakva je bila bivša Jugoslavija. 

2013. – U 67. godini života iznenada je preminuo srbijanski i jugoslavenski glumac Josif Tatić. Mada je odigrao brojne uloge u pozorištu, na filmu i televiziji, regionalna publika će ga pamtiti po ulogama Slobodana Mihajlovića u predstavi „Šovinistička farsa“, Božidara Soldatovića „Jataganca“ u seriji „Bolji život“ i Tanasija Vitorovića u seriji „Grlom u jagode“.