Mirza Delibašić: 22. godišnjica smrti najboljeg bh. sportiste svih vremena

Na današnji dan 2001. godine, preminuo je Mirza Delibašić, najbolji bosanskohercegovački košarkaš, ali i sportista svih vremena. Popularni Kinđe, kako su ga Sarajlije zvale odmilja, uvršten je i među 50 osoba koje su najviše doprinijele Euroligi.

Delibašić je počeo prvo trenirati fudbal u malom klubu Polet, u njegovoj rodnoj Tuzli. Nakon fudbala okrenuo se tenisu, te četiri godine trenirao u Teniskom klubu “Sloboda” koji je u to vrijeme bio među najbolje organiziranim u cijeloj Jugoslaviji. U svojoj 14. godini, 1968., Mirza je postao pionirski prvak Bosne i Hercegovine u tenisu, ali se opredijelio za košarku, te iste godine postao član košarkaškog kluba Sloboda iz Tuzle. U ovom klubu ostao je do 1972., kada je prešao u KK Bosna.

Uspjeh za uspjehom

Za Bosnu je odigrao 700 utakmica i postigao gotovo 14.000 koševa, bio je prvak Jugoslavije i Evrope te osvojio Kup Jugoslavije u košarci. Također, s ekipom Bosne bio je i viceprvak svijeta, osvojivši drugo mjesto na klupskom prvenstvu svijeta, Interkontinentalnom kupu odigranom 1979. u Brazilu. Nakon Bosne Kinđe je igrao za Real Madrid kao prvi “neamerički” strani košarkaš kojeg je kupio Real, ali se, 1983. godine, usljed izljeva krvi u mozak, morao penzionisati. 

S reprezentacijom Jugoslavije, za koju je ubilježio 176 utakmica i postigao 1.759 poena, bio je prvak Balkana, Evrope, svijeta i olimpijski pobjednik.

Bio je prvi selektor košarkaške reprezentacije Bosne i Hercegovine. Na Evropskom prvenstvu 1993. u Njemačkoj pod njegovim vodstvom reprezentacija Bosne i Hercegovine osvojila je osmo mjesto. Godine 1995., podnio je ostavku na mjesto selektora, te postao direktor KK Bosna iz Sarajeva, ostavši na tom mjestu do smrti.

Brojne nagrade

Delibašić je dobitnik je mnogih sportskih i društvenih priznanja: 1980. izabran je za najboljeg košarkaša u Jugoslaviji; četiri puta biran je za najboljega sportistu Bosne i Hercegovine, a pet puta za najboljeg sportistu grada Sarajeva; 2000. je izabran za najboljeg sportistu svih vremena u Bosni i Hercegovini. 

Sportska dvorana na sarajevskoj Skenderiji danas nosi naziv “Dvorana Mirza Delibašić”, a na platou ispred dvorane, 1. juna 2022. godine, podignut je spomenik – statua Mirze Delibašića koju je napravio vajar Adis Lukač. U spomen na našeg slavnog sportskog velikana od 2005. igra se i međunarodni košarkaški turnir “Memorijal Mirza Delibašić”.

Umro Ivan Gundulić, najznačajniji pjesnik južnoslavenskog područja u 17. vijeku

1542. – Rođena Meri Stjuart (Mary Stuart), škotska kraljica od 1560. godine. Zbog prokatoličke politike bila je primorana da abdicira 1567. godine i da se skloni u Englesku, gdje je dospjela u zatvor i poslije 18 godina zatočeništva pogubljena (1587.) pod optužbom da je pripremala zavjeru protiv engleske kraljice Elizabete I.

1626.– Rođena švedska kraljica Kristina Augusta (Christina), koja je kraljevsku kruni naslijedila u šestoj godini (1632.), a zvanično je krunisana 12 godina kasnije. Bila je jedna od najobrazovanijih žena Evrope, te mecena nauke i književnosti, a na dvoru je okupljala učene ljude, među kojima i francuskog filozofa Renea Dekarta (Descartes). Prisiljena je da abdicira 1654. godine, kada je prešla u katoličanstvo i živjela po evropskim gradovima. 

1638. – Umro dubrovački barokni pjesnik Ivan Gundulić, najznačajniji pjesnik južnoslavenskog područja u 17. vijeku. Pisao je mitološke drame i romantične tragikomedije, a najvrednija njegova djela su lirski ep “Suze sina razmetnoga”, junački ep “Osman” i pastirska igra “Dubravka” koja završava čuvenom himnom slobodi.

1821. – Rođen Josip Runjanin, hrvatski kompozitor. Komponovao je pjesmu Antuna Mihanovića „Horvatska domovina“, koja je 1891. godine proglašena hrvatskom himnom s naslovom „Lijepa naša domovino“.

1822. – Rođen srpski pisac Jakov Ignjatović, tvorac i najznačajniji predstavnik realističkog romana u srpskoj književnosti. Djela: “Trpen-spasen”, “Milan Narandžić”, “Čudan svet”, “Vasa Rešpekt”, “Večiti mladoženja”, “Stari i novi majstori”, “Patnica”.

Rođen Stevo Žigon, bard jugoslavenskog glumišta

1926. – U Ljubljani je rođen Stevo Žigon, bard jugoslavenskog glumišta i pisac. Njegove najbolje uloge su novinara u filmu „Oksigen“, za koju je na festivalu u Puli nagrađen Zlatnom arenom, te u filmu „Rondo“ . Ostvario je i maestralne uloge u tv-serijama „Otpisani“ i „Povratak otpisanih“, te u kratkim igranim filmovima. Preminuo je 28. decembra 2005. godine u Beogradu.

1832.– Rođen norveški pisac Bjernstjerne Martinius Bjernson, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1903. godine, vodeća ličnost norveškog i nordijskog kulturnog života u 19. vijeku. Književnu slavu stekao je pripovijetkama “Sineve Sulbaken”, “Arne”, “Srećan dečak” i “Otac”, kojima je otvorio novu epohu norveške proze.

1864. – Umro Džordž Bul (George Boole), engleski matematičar i filozof, koji se smatra utemeljiteljem informatike. Izumitelj je Booleove algebre koja je osnova modernih informatičkih kalkulacija. 

1865.– Rođen finski kompozitor Jan Sibelijus, čije delo je inspirisano finskim folklorom, posebno epom “Kalevala”. Najpoznatija djela: “Finlandija”, “Karelija”, “Tužni valcer”.

1903. – Umro Herbert Spencer, britanski filozof i jedan od utemeljitelja sociologije. Zagovarao je ravnopravnost građana, koja može postojati isključivo u kapitalističkom tržištu roba i radne snage. 

Rođen Džim Morison, legendarni vođa “Doorsa”

1943. – Rođen Džejms Daglas “Džim” Morison (James Douglas “Jim” Morrison), pjevač i legendarni vođa “Doorsa”. Reditelj Oliver Stone je, 1991. godine, snimio film “The Doors” koji se temelji na životu Džima Morisona, s Valom Kilmerom u glavnoj ulozi. 

1953. – Rođena Kimila En “Kim” Besindžer (Kimila Ann Basinger), američka filmska glumica švedskog, irskog i čeroki porijekla. Dobitnica je brojnih filmskih nagrada, između ostalih i Oskara, a nalazi se na 12. mjestu „Playboyevog“ popisa najseksepilnijih žena 20. vijeka.

1955. – Prihvaćena je zastava Evropske unije od Vijeća Evrope.

1964. – Rođena Teri Lin Hačer (Teri Lynn Hatcher), američka glumica. Proslavila se ulogom Suzan Majer (Susan Mayer) u tv-seriji “Očajne domaćice”.

Ubijen Džon Lenon, pjevač i gitarist “The Beatlesa”

1980.– U Njujorku je ubijen Džon Lenon (John Lennon), britanski muzičar, kompozitor, tekstopisac, pjevač i gitarist najpopularnijeg rok banda 20. vijeka – “The Beatles”. Ubio ga je mentalno poremećeni obožavalac Mark Dejvid Čepmen (David Chapman), koji je kasnije osuđen na doživotni zatvor.

1981. – Rođena Azra Akin, tursko-holanski model, Miss svijeta 2002. godine. Kada je imala 17 godina, izabrana je za najbolji ženski model Turske, a 2003. godine osvojila je zlatnu medalju, kada je učestvovala u britanskom rijaliti šou “The Games”.

1995. – U Londonu je počela dvodnevna Konferencija na kojoj je, umjesto ženevske Mirovne konferencije za bivšu Jugoslaviju, osnovano Vijeće za provođenje mira. U radu Konferencije učestvovali su ministri inozemnih poslova 40 zemalja i predstavnici brojnih međunarodnih organizacija. Švedski diplomata Karl Bilt (Carl Bildt) imenovan je za visokog predstavnika međunarodne zajednice u Bosni i Hercegovini.

2000. – U Otavi je održan prvi svjetski samit posvećen kulturi i umjetnosti na kojem je osnovana Međunarodna federacija agencija za podršku umjetnosti.

2001.– Preminula Frensis Elizabet Snajder Holberton, jedna od pionirki kompjuterskog programiranja. Ranih 40-ih programirala je revolucionarni ENIAC digitalni kompjuter za američku vojsku, a kasnije je učestvovala u kreiranju kompjuterskih jezika COBOL i FORTRAN.