Komisija za vrijednosne papire FBiH dostavila izvještaj Tužilaštvu KS: Hoće li uništenje FDS-a dobiti sudski epilog

Mandat bivšeg premijera FBiH Fadila Novalića, koji je završio i na crnoj listi Sjedinjenih Američkih Država, obilježila je afera “Respiratori”, odnosno kriminalna nabavka, u jeku pandemije koronavirusa, neupotrebljivih kineskih respiratora za 10,5 miliona KM posredstvom malinjaka u vlasništvu Fikreta Hodžića. Zbog ovog slučaja Novalić je prvostepeno osuđen na četiri godine zatvora.

Dostavljen izvještaj

No, daleko od toga da je to bio jedini primjer potencijalno kriminalnih aktivnosti koje je Novalić provodio kao premijer. Jedna od najkontroverznijih epizoda bila je svakako privatizacija Fabrike duhana Sarajevo (FDS), koja je početkom 2022. godine ugašena nakon 142 godine postojanja, čime je oko 150 radnika ostalo bez posla.

Komisija za vrijednosne papire Federacije Bosne i Hercegovine jučer je Tužilaštvu Kantona Sarajevo dostavila izvještaj o počinjenom krivičnom djelu u vezi s privatizacijom FDS-a.

– Na osnovu obavljenog nadzora utvrđeno je postojanje osnova sumnje da su određena fizička i pravna lica, u periodu od 2016. do 2023. godine, pripremala i realizirala aktivnosti tako što su koristila svoj položaj, propuštala poduzeti dužne radnje i ovlasti, poduzimala nezakonite aktivnosti, koristeći pritom privredni subjekt koji je pod njihovim prevlađujućim utjecajem i kontrolom, a sve s ciljem pribavljanja protupravne imovinske koristi sebi i drugome, odnosno nanoseći štete privrednom subjektu FDS d.d. Sarajevo (Badeco Adria d.d. Sarajevo) – navodi se u obrazloženju Komisije.

Prodaja i rasprodaja

Podsjećanja radi, Vlada FBiH s Fadilom Novalićem na čelu je u septembru 2016. prodala svoj udio od 39,9 posto dionica u Fabrici duhana Sarajevo.

Kupac je bio austrijski “CID Adriatic Investments GmbH”, koji je sarađivao s “British American Tobaccoom” (BAT). Dionice FDS-a kupio je za 42,7 miliona KM. Nakon prodaje došlo je do odvajanja duhanskog od neduhanskog dijela poslovanja, prodaje brandova i odvajanja lanca kioska “Tobacco Press”, koji su pripojeni firmi “iNovine”.

Novalić: Prodao udio Vlade. Avaz

Početkom 2018. godine osniva se firma FDS d.o.o., s ciljem da se bavi isključivo duhanskim biznisom. Nakon toga dio firme, to jeste FDS d.d. koji je ostavljen da se bavi neduhanskim biznisom, mijenja ime u “Badeco Adria” i pod tim imenom počinje poslovati od početka decembra 2018. godine. “Badeco” je od FDS-a naslijedio vlasništvo u nekoliko banaka, fondova i kompanija, ali je većinu toga prodao.

Najvredniji brendovi cigareta, poput legendarne sarajevske Drine ili novije Aure, prodani su. Oni i dalje egzistiraju, ali se proizvode van BiH. Tako se, naprimjer, sarajevska Drina, koja je bila zaštitni znak Fabrike duhana Sarajevo, danas proizvodi u Poljskoj.

Nakon krivične prijave Komisije za vrijednosne papire FBiH na potezu je Tužilaštvo Kantona Sarajevo.

Kraj duhanske industrije

U BiH nešto ranije ugašene su i fabrike duhana u Mostaru i Banjoj Luci. Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, BiH je sa 35,5 posto pušača druga u Evropi, odmah poslije Srbije, u kojoj duhanske proizvode konzumira 37,6 posto stanovništva.

avaz