Ko je ko među desničarima na proruskim skupovima

Na velikom skupu podrške Rusiji u Beogradu i nekoliko manjih u gradovima Bosne i Hercegovine i Crne Gore, okupljeni su ponavljali teze ruskih vlasti o “NATO zlikovcima” i potrebi “denacifikacije Ukrajine” zbog onoga što su nazvali “genocidom” nad stanovnicima dvije pobunjene proruske pokrajine u Donbasu u Ukrajini. Ali organizatori i neki od učesnika protesta krajnje su desničarske organizacije i pojedinci koji naginju ka ksenofobiji ili neonacističkoj ideologiji i godinama unazad negiraju genocid i slave ratne zločince.

BIRN Bosne i Hercegovine pregledao je fotografije i videe objavljene na društvenim mrežama i na njima pronašao cijeli niz proruskih i krajnje desničarskih organizacija odnosno njihovih pripadnika – od omiljenog bajkerskog kluba ruskog predsjednika Vladimira Putina pa sve do optuženog kojem se sudilo za ratovanje u Ukrajini.

Dok su se u zemljama širom Evrope organizirali protesti podrške Ukrajini nakon napada Rusije, u glavnom gradu Srbije prošlog petka održan je protest “Podrška Rusiji – protiv sankcija”.

Organizacija “Narodna patrola”, koja sebe vidi kao društveno utjecajnu, danima je pozivala na pružanje podrške “ruskom i bjeloruskom narodu u borbi protiv nacističke i prozapadne vlade iz Kijeva”, navodeći da je poznato kako je “svijet bio brižan ‘99-te godine”, aludirajući na bombardovanje koje su NATO snage vršile u Srbiji zbog rata na Kosovu.

Damnjan Knežević, predstavnik ove organizacije, sa oznakom “Z” na jakni, na početku protesta je, iskazujući neslaganje s političkim vrhom Srbije, rekao kako “mi nemamo potrebe da budemo rusofili jer smo mi Srbi, a svakom je Srbu Rus brat”.

“Koliko god nas pritiskali (…) to je kap u moru za jednu slavensku dušu”, naveo je Knežević, koji na ulicama već godinama, zavisno od teme i problema s kojim se društvo suočava, iskazuje antimigrantske i antivakserske stavove, te se bori protiv EU i NATO integracija.

Oznaka “Z” koju je Knežević nosio na jakni simbol je koji su brojni učesnici imali iscrtan na transparentima, a od početka napada na Ukrajinu koristi se kao simbol Rusije za koji se pretpostavlja da ima dvojako značenje – “Za pobjedu” ili “Zapad”.

U višesatnoj protestnoj šetnji – tokom koje se uzvikivalo “Vladimir Putin”, “Ratko Mladić”, “Srbi, Rusi, Bjelorusi” – našli su se i članovi sigurnosno interesantnih organizacija, članovi organizacija čiji je rad ranije zabranjen, ranije optuženi za ratovanje u Ukrajini, te članovi ruskog moto kluba “Noćni vukovi”.

Darko Šper, aktivista koalicije nevladinih organizacija “Građanska Vojvodina”, koja je organizirala proteste u znak podrške Ukrajini, za BIRN BiH navodi kako je protest u Beogradu rezultat dugogodišnje saradnje organizacija s Rusijom.

“Oduvijek, otkako su na ulici, zalažu se za ‘majku Rusiju’ i tvrde da je Srbiji mjesto s Rusijom, a ne u Evropskoj uniji”, kaže Šper, dodajući kako su organizacije na protestima u Beogradu iste one koje su organizirale proteste protiv migranata s Bliskog istoka, te antivakserske proteste u Beogradu i drugim gradovima.

Sigurnosno zanimljive i ranije zabranjene organizacije na protestu

Članovi organizacije Sveti Georgije Lončari. Foto: Instagram, screenshot

“Srpski narod nije zaboravio Vladimiru Putinu šta je sve uradio za opstanak srpskog naroda”, navodi u opisu fotografije s protesta u Beogradu na društvenim mrežama organizacije “Sveti Georgije” Lončari iz okoline Brčkog.

Ova organizacija, koja se predstavlja kao humanitarna, u prvi plan često stavlja ime Rusije, što na odjeći, što na vozilu koje koriste članovi grupe. Za dva vozila koja koriste naveli su da su poklon Ambasade Ruske Federacije u BiH.

Srđan Letić, vođa organizacije “Sveti Georgije”, bio je jedan od učesnika protesta. On je ranije osuđivan na skoro pet godina zatvora u više odvojenih presuda. Između ostalog, osuđen je zbog spolne radnje nad 13-godišnjom djevojčicom, falsifikovanja novčanica i trgovine oružjem.

U januaru ove godine osuđen je na šest mjeseci zatvorske kazne za nanošenje teških tjelesnih povreda.
Nekoliko dana nakon početka rata u Ukrajini, iz ove organizacije su naveli kako smatraju da bi rat mogao dovesti do potpunog ekonomskog kraha siromašnih zemalja kao što su zemlje na Balkanu, šaljući pritom “punu podršku našoj majci Rusiji”.

Snimak izvođenja himne Ruske Federacije na protestu u Beogradu. Foto: Mladen Obradović

Iste stavove je u obraćanju na početku protesta istaknuo i Mladen Obradović, predsjednik krajnje desničarske organizacije “Obraz”.

“Rusija je danas svjetionik slobode i zato mi Srbi imamo dužnost da budemo uz majčicu Rusiju”, kazao je Obradović, čiju organizaciju je Ustavni sud Srbije zabranio 2012. godine zbog kršenja ljudskih i manjinskih prava i izazivanja nacionalne i vjerske mržnje.

On je nakon toga osnovao udruženje “Rusko-srpski kulturni centar”, koje je 2019. godine preimenovao u Svetosavski savez “Obraz”, čime je ranije zabranjena organizacija, s nekoliko izmjena u nazivu, ponovno nastavila rad.

Milica Đurđević Stamenkovski na protestima u Beogradu. Foto: Instagram, screenshot

Mjesto u koloni demonstranata pronašla je i Milica Đurđević-Stamenovski, najpoznatija članica Srpske stranke “Zavetnici”, čije je formiranje kao prvobitno desničarske organizacije pomogao Damnjan Knežević.

Stajalište ove stranke kojim se traži izmještanje NATO kancelarije iz zgrade Ministarstva odbrane navedeno je kao primjer u istraživanju NATO-ovog strateškog komunikacijskog centra izvrsnosti “Strateški interesi i alati utjecaja Rusije na Zapadnom Balkanu”. Prema njemu, “Zavetnici” su jedna od organizacija koje imaju direktne veze s Moskvom.

Gavrilo Stević na protestima u Beogradu. Foto: Danas.rs.

Protest organizacije Srbska akcija. Foto:Srbska akcija, Telegram

Kao pojedinac, držeći zastavu Rusije, na protestima se pojavio i Gavrilo Stević, jedini optuženi u BiH za ratovanje u Ukrajini tokom 2014. godine. Tužilaštvo ga je optužilo da je bio član paravojne formacije Odreda – Jedinice “Jovan Šević”. On je pravosnažnom presudom Suda BiH oslobođen ovih optužbi.

Nakon protesta održanog u petak, u subotu su pripadnici desničarske organizacije “Srbska akcija” organizirali protest u znak podrške Rusiji. Oni su transparentima poručili kako su “NATO zločinci” krivci za rat u Ukrajini.

Veliki broj fotografija i objava desničarskih organizacija s Balkana brzo je prenošen na društvenim mrežama sličnih organizacija u Rusiji. Od kada su Facebook i Twitter zabranjeni u Rusiji, odnosno nakon što su se ove kompanije povukle s ruskog tržišta, desničarske organizacije sve češće nalaze prostor na grupama na aplikaciji za komuniciranje Telegram ili ruskoj verziji Facebooka – VKontakte.

Većinu objava sa skupova prenijeli su na svojim društvenim mrežama “Ruski imperijalni pokret” (RIM), desničarska organizacija proglašena terorističkom u SAD-u i Kanadi, te Aleksandar Zaldostanov, predsjednik “Noćnih vukova”.

Iz RIM-a su naglasili kako su organizacije iz Srbije njihove bratske organizacije, osuđujući podršku Ukrajini koju je Sarajevo uputilo projektiranjem zastave na Vijećnici.

RIM je u decembru ispred Ambasade Bosne i Hercegovine u Moskvi održao protest u znak podrške Ratku Mladiću, dok je istovremeno u Beogradu “Srbska akcija”, ispred Ambasade Ukrajine, dijelila letke i isticala transparente “Stop rusofobiji” i “Progon ruskog jezika je zločin”.

Objave je na svom Telegram kanalu prenosio i Savez dobrovoljaca Donbasa, koji okuplja dobrovoljce koji su se ranije borili u Ukrajini na proruskoj strani.

Podrška bh. proruskih organizacija u BiH

Protest organizacije “Istočna Alternativa” u Bratuncu. Foto: Radio Slobodna Evropa

Kako je prenio Radio Slobodna Evropa, nekoliko osoba se u Bratuncu okupilo da dadne podršku Rusiji. Ističući kako su prvi koji su organizirali skup podrške Rusiji u Bosni i Hercegovini, Vojin Pavlović iz udruženja “Istočna alternativa” za BIRN BiH navodi kako je skupu održanom u Bratuncu bio cilj podržati Vladimira Putina i Rusku Federaciju u namjeri zaustavljanja širenja NATO-a i porobljavanja svijeta od Evropske unije.

“Naše udruženje se protivi NATO proširenju, tako da smo mi dali apsolutnu podršku Ruskoj Federaciji”, kazao je Pavlović i naveo kako oni u ovome nisu sami u BiH.

Ovo udruženje svake godine lijepi plakate sa slikom Ratka Mladića, osuđenog na doživnotnu kaznu zatvora za genocid i druge ratne zločine, a kako je ranije pisao BIRN BiH, djeluje na saradnji s Rusijom i bratskim zemljama za Republiku Srpsku (RS).

Podršku Rusiji na utakmici održanoj u Banjoj Luci uputili su “Lešinari”, navijači “Borca”, koji su razvili više zastava, a među njima i rusku.

Podrška “Lešinara” Rusiji na utakmici u Banja Luci. Foto: Mondo

Sa zastavom Rusije u subotu je proteste u Trebinju organizirao ogranak moto kluba “Noćni vukovi” iz Republike Srpske. Zastavu ovog kluba s jedne strane pridržavao je Goran Tadić, vozač ministra energetike i rudarstva RS-a Petra Đokića.

Tadić je potpredsjednik ovog kluba, a njegova firma je od Ministarstva, u kojem je zaposlen, dobila tri miliona maraka vrijednu koncesiju za izgradnju male hidrocentrale kod Han-Pijeska, o čemu je BIRN BiH ranije pisao.

Moto klub “Noćni vukovi”, čiji članove su Sjedinjene Američke Države (SAD) optužile za učešće u prethodnim sukobima u Ukrajini i stavili ih pod sankcije, bio je učesnik na protestima u Beogradu, prenio je Aleksandar Zaldostanov, predsjednik ovog kluba. Njemu je zabranjen ulazak u Bosnu i Hercegovinu.

Protesti u Podgorici. Foto: BIRN

Protesti u Podgorici. Foto: BIRN

Osim u Republici Srpskoj, “Noćni vukovi” osnovali su ogranak i u Crnoj Gori. Članovi ovog ogranka pojavili su se na protestima u Podgorici održanim 2. marta. Zajedno s njima bili su i predstavnici Ravnogorskog četničkog pokreta.

“Nama je žao što narod strada jer tu ima najviše pravoslavnog naroda kao mi što smo. Ali to rade velike sile uz pomoć NATO-a”, kazao je okupljenima u svom obraćanju Mileta Pavićević, vojvoda “Ravnogorskog četničkog pokreta”.

“Ravnogorski četnički pokret” finansirao je odlazak dobrovoljaca na ratište u Ukrajini 2014. godine, naveo je ranije za BIRN BiH Bratislav Živković, koji sebe opisuje kao četničkog vojvodu.

Slava grupe Pravoslavno bratstvo Stupovi. Foto: Instagram, screenshot

Osim ovog protesta, u Crnoj Gori održano je više skupova podrške na kojima su se pojavljivali članovi Pravoslavnog bratstva “Stupovi”.

Osim na ulicama, pripadnici ovog udruženja su, na zabavi organiziranoj za slavu, dali podršku Rusiji, uzvikujući više puta “Rusija, Rusija”, te “Kosovo je Srbija”.

Ovo udruženje, koje se pojavljivalo na litijama protiv Zakona o slobodi vjeroispovijesti, ogranak je udruženja Pravoslavno bratstvo “Vitezovi Sv. Simeona Mirotočivog” iz Podgorice, koje između ostalih, prema podacima u registru, provodi aktivnosti na očuvanju, zaštiti i promociji pravoslavne kulture, pismenosti i duhovnosti, pomoći sveštenstvu i monaštvu u vidu humanitarnih, organizacionih i drugih akcija.

Druge organizacije, poput udruženja “Srpsko-ruski most”, već su najavile nova okupljanja u narednim danima. “Noćni vukovi” Republike Srpske najavili su novo okupljanje u Banjoj Luci u četvrtak, 10. marta.