Da li je Putin slomio Wagner: Plaćenici su ostali bez ključnih ljudi

Sudbina plaćenika Wagner pod znakom je pitanja. Ozloglašeni plaćenici ostali su bez ključnih ljudi, nagađa se i o novom šefu, a Vladimir Putin već je povukao prvi potez – potpisao je dekret kojim se borcima ozloglašene grupe naređuje da potpišu zakletvu na vjernost ruskoj državi.

Putin je pomenuti dekret potpisao samo 48 sati nakon što se avion šefa Wagnera srušio pedesetak kilometara od rezidencije prvog čovjeka Rusije. Kako navode ruski mediji, Putnov dekret traži od boraca, koji ulaze u dobrovoljačke jedinice, da se obavežu da će biti lojalni Ruskoj Federaciji, da će striktno poštovati naređenja svojih komandanata i pretpostavljenih, kao i da će savjesno ispunjavati svoje obaveze.

Putinov pokušaj da slomi Wagner?

Iako brojni analitičari tvrde da je Wagner bez Prigožina mrtav, slažu se da je ova mjera Putinov prvi korak ka sprečavanju eventualne pobune koju najavljuju pojedini članovi Wagnera preko društvenih mreža – oni isti koji tvrde da je Rusija ta koja je srušila avion u kom se nalazio njihov šef.

Prije dva mjeseca Rusija, i ostatak svijeta, već su vidjeli kako izgleda kada Wagner krene na Moskvu. Tada su, pod vođstvom Jevgenija Prigožina, plaćenici krenuli tenkovima na glavni grad Rusije, ali je Prigožin promijenio mišljenje i zaustavio kolonu. Ipak, to nije umanjilo sramotu koju je Wagner nanio Kremlju.

Da bi spriječio sličan scenario, Putin je izvukao još jednog keca iz rukava, pored dekreta koji treba da natjera Wagnerovce da budu poslušni i odani Kremlju. Kako se šuška umjesto Prigožina, na mjesto šefa Wagnera mogao bi da dođe čovjek koji je na glasu kao miljenik Kremlja.

“Sijedi” na čelu Wagnera?

Andrej Trošev (61) zvan “Sijedi” pominje se kao mogući nasljednik Prigožina već neko vrijeme, zapravo od pobune Wagnera. Naime, kako pišu mediji, pet dana nakon neuspjele pobune Wagnerovaca, Putin se sastao s Prigožinom i drugim starijim borcima. Tada je Putin navodno predložio da im zapovjednik bude Andrej Trošev umjesto Jevgenija Prigožina.

Prema dokumentima o sankcijama EU, Trošev je penzionisani pukovnik koji ima poziciju izvšnog direktora Wagner grupe. Rođen je u aprilu 1962. godine u Sankt Peterburgu, Putinovom rodnom gradu, gdje je završio Artiljerijsku akademiju. Dokumenti EU detaljno govore o ulozi Troševa kao „šefa štaba“ u operacijama Wagner grupe u Siriji, gdje je grupa pružala podršku sirijskoj vladi pod Bašarom al Asadom.

– Andrej Trošev je direktno učestvovao u vojnim operacijama Wagner grupe u Siriji. Posebno se istakao u oblasti Deir ez Zora. Njegov ključni doprinos Bašaru el Asadu i sirijskom režimu – navedeno je.

Trošev je bio blisko povezan sa nekoliko istaknutih ličnosti u Wagner grupi, uključujući osnivača Dimitrija Utkina, koji je navodno poginuo u avionu sa Prigožinom. Kao veteran mnogih ratova, Trošev je bio u Afganistanu tokom Sovjetsko-avganistanskog rata i istakao se na Sjevernom Kavkazu, posebno u Čečenskom ratu, dok je služio u ruskim vojnim snagama.

Bio je i komandant SOBR-a, specijalne jedinice za brzo reagovanje Ministarstva unutrašnjih poslova Rusije. Za zasluge, Trošev je dva puta odlikovan Ordenom Crvene zvijezde za zasluge u Afganistanu. Godine 2016. dobio je najviše rusko priznanje „Heroj Rusije“ za vođenje napada na Palmiru u Siriji protiv terorista Islamske države.

Prigožin, Utkin, Čekalov – Wagner je “obezglavljen”

Pored Prigožina u avionu koji se srušio u Tverskoj oblasti bilo je još nekoliko istaknutih Wagnerovaca. Jedan od njih je Dmitrij Utkin, koji je često opisivan kao osnivač ili suosnivač grupe plaćenika, iako je njegova tačna uloga bila sporna.

Najčešće se tvrdi da je grupa dobila ime po Utkinovom kodnom imenu – Wagner. Istraživačka web stranica Belingket je 2020. godine napisala da je Utkin imao „opsesivnu fascinaciju historijom Trećeg rajha“, dok je u drugom izvještaju opisan kao čovjek „okićen brojnim nacističkim tetovažama, uključujući svastiku, nacističkog orla i SS munje“.

Dmitrij Utkin. Facebook

Prema izvještaju Centra za strateške i međunarodne studije iz 2020. godine, „ne može se provjeriti da li je Utkin inicirao osnivanje Wagnerove grupe ili je bio samo vođa za nekog drugog“. Belingket navodi da ima podatke koji sugerišu da je Utkin bio „zaposlen kao zgodan mamac da prikrije državno porijeklo Wagnera“.

Prigožin je priznao da je osnovao grupu tek u septembru 2022. godine, pošto je prethodno tužio novinske kuće koje su ga povezivale sa njom. SAD i EU uvele su sankcije Prigožinu i Utkinu zbog Wagnerove uloge u Ukrajini.

Rođen 1970. godine, Utkin je bio bivši oficir ruske vojne obavještajne službe GRU i služio je u oba čečenska rata i u Siriji. Bio je i među Wagnerovcima koji su učestvovali u ruskim operacijama na istoku Ukrajine od 2014. godine, a za svoju službu dobijao nagrade od Kremlja. Početkom 2000-ih služio je 10 godina kao komandant Druge specijalne brigade GRU-a na estonskoj granici prije nego što se povukao iz vojske.

Među putnicima u avionu je bio i Valerij Čekalov, dugogodišnji Prigožinov saveznik za koga se vjerovalo da je zadužen za njegovo poslovno carstvo. Čekalov je navodno nadgledao Prigožinovu ugostiteljsku firmu koja je obezbjeđivala hranu za škole širom Rusije i hranila vojsku. Navodi se da je Čekalov upravljao nekim od Prigožinovih poslovnih sredstava u Siriji, uključujući njegovu investiciju u naftu u ratom razorenoj zemlji. 

Valerij Čekalov. Twitter

Prema ruskim nezavisnim medijima, Čekalov je bio zadužen za Prigožinove putne aranžmane, što ga čini jednim od rijetkih ljudi koji su znali za kretanja vođe Wagnera. On je također bio odgovoran za Prigožinovu ličnu bezbjednost i novinari su ga optužili da vodi kampanje uznemiravanja protiv njih.

SAD su prošlog mjeseca uvele sankcije Čekalovu zbog njegovih veza sa Prigožinom i zbog omogućavanja isporuke municije u Rusiju.

Rosavijacija je također navela da je nekoliko veterana komandanata Wagnera bilo u avionu, uključujući Evgenija Makarjana.

Evgenij Makarjan. Twitter

Makarjan se pridružio Wagneru 2016. godine i borio se kao dio plaćeničke grupe tokom ruske intervencije u Siriji. On je navodno povrijeđen u bici kod Kašama, gdje je na stotine ruskih plaćenika poginulo nakon američkih vazdušnih napada na pro-Asadove snage.

Među poginulim putnicima u avionu navedeni su i članovi Prigožinovog ličnog obezbjeđenja, uključujući Sergeja Propustina, čečenskog ratnog veterana koji se pridružio Wagneru 2015. godine. U avionu su bili i Aleksander Totmin, pripadnik Wagnera koji je volio da se na društvenim mrežama hvali luksuzom i Nikolaj Matusev, pripadnik Wagnera koji se plaćenicima pridružio 2017. godine.

Članovi posade u avionu smrti

Iz spiska koji je objavila Federalna agencija za vazdušni saobraćaj proizilazi da je komandir posade bio 51-godišnji pilot iz Voronježa Aleksej Levšin. Iza njega su ostali supruga i dvoje djece.

Kopilot je 29-godišnji Rustam Karimov, također je bio u avionu. Njegovu smrt potvrdio je njegov otac.

Jedina žena u avionu bila je 39-godišnja stjuardesa Kristina Jadrevskaja (Raspopova), starija sestra Jevgenija Raspopova, zamjenika tužioca grada Jemanželinska u Čeljabinskoj oblasti, piše Nova.rs.