Da li je Izrael prvi put upotrebio moćni sistem Iron Beam: Je li ovo zamjena za Iron Dome?

Video snimak snopova svjetla koji pulsiraju kroz noćno nebo izazvao je spekulacije o potencijalnoj upotrebi novog odbrambenog sistema u ratu između Izraela i Hamasa – Željezne Zrake (Iron Beam).

“Breaking: Izrael aktivira novi energetski sistem zasnovan na sistemu Iron Beam za uništavanje raketa upućenih prema Tel Avivu”, navodi se u opisu videozapisa na Instagramu objavljenom 15. oktobra. Snopovi izgledaju kao da pogađaju dva cilja jedan za drugim, a zatim treći.

Nakon prikazivanja snimaka snopova koji pogađaju ciljeve na nebu, video objašnjava kako funkcioniše Željezna Zraka.

Kako funkcioniše?

Željezna Zraka će biti prva takva sprava ovog tipa i doprinijet će izraelskom sistemu odbrane. Međutim, na osnovu dostupnih informacija nije jasno da li je oružje spremno za upotrebu ili se već koristi.

Pozivajući se na specifični video zapis u ovom Instagram postu, portparol Ministarstva odbrane Izraela je rekao za PolitiFact da Željezna Zraka “nije korištena u operativne svrhe”. Portparol Oružanih snaga Izraela rekao je: “Ne možemo se više izjašnjavati o tom pitanju”.

CTech, koji se predstavlja kao “vodeći izraelski finansijski dnevnik”, napomenuo je da Ministarstvo odbrane Izraela i državna kompanija koja je razvila Željeznu Zraku nisu izdale nikakve izjave “koje bi kategorički negirale testiranje sistema Željezna Zraka tokom nedavnog sukoba s Hamasom”.

Evo šta znamo o Željeznoj Zraci – Iron Beam

Sistem odbrane Iron Beam, izraelski je laserski sistem odbrane zemlje protiv vazdušnih napada, prvi put je predstavljen 2014. godine. New York Times ju je opisao 2022. godine kao “visokoenergetski laserski top koji može presresti rakete, granate, bespilotne letjelice i protivtenkovske rakete u letu”.

Državna kompanija Rafael Advanced Defense Systems Ltd. dobila je ugovor za razvoj sistema i izjavila je da može presresti pretnje s udaljenosti “nekoliko stotina metara do nekoliko kilometara”. Tokom živih testiranja u martu 2022. godine, pretnje su presretnute na udaljenosti do 9 kilometara.

Sistem je namijenjen da se koristi zajedno s drugim izraelskim sistemima za presretanje raketa, kao što je Željezna Kupola – Iron Dome.

Dok Željezna Kupola košta desetine hiljada dolara po presretanju, Željezna Zraka je ekonomičnija, s troškovima presretanja od svega 3,50 dolara po hicu. Međutim, izvještaji kažu da je manje efikasna u kišnim i oblačnim uslovima.

Do juna 2022. godine, izraelski zvaničnici za odbranu su rekli da imaju funkcionalni prototip. Sljedećeg mjeseca, izraelski zvaničnici za odbranu su pokazali predsjedniku SAD Joe Bidenu prototip.

Kada je funkcionalni prototip predstavljen, New York Times je izvijestio da su profesionalci koji su učestvovali u razvoju Željezne Zrake rekli da je ona još “nekoliko godina udaljena od potpune operativnosti na terenu”.

Međutim, bivši izraelski premijer Naftali Bennett je ranije predviđao da će biti u upotrebi do početka 2023. godine.

PolitiFact je kontaktirao Rafael Advanced Defense Systems, ali nije dobio odgovor.

Da li Instagram video prikazuje Željeznu Zraku?PolitiFact nije mogao pronaći originalni izvor videa. Međutim, snopovi svjetla prikazani na njemu ne odgovaraju onome što se zna o Željeznoj Zraci.

Bivši premijer Bennett je rekao da su presretanja lasera “tiha” i “nevidljiva”.

USA Today je takođe provjerio isti Instagram snimak i utvrdio da je prethodno bio objavljen na X (ranije poznat kao Twitter) od strane korisničkog računa koji je prvobitno tvrdio da je povezan sa Mossadom, izraelskom obavještajnom agencijom. List je rekao da je X račun privremeno bio ograničen i zatim promijenio svoj opis kako pruža komentare o Mossadu.

USA Today je takođe izvijestio da su stručnjaci za odbranu rekli da snimak ne prikazuje Željeznu Zraku. James Siebens, stručnjak za strategiju odbrane i planiranje u Centru Stimson, nepolitičkom think-tanku, rekao je USA Todayu da se sukobi poput rata između Izraela i Hamasa često koriste kao “poligoni za testiranje” novih oružanih sistema.

Drugi provjerivači činjenica su osporavali objave koje su koristile različite slike i snimke kako bi tvrdile da je Izrael koristio svoju Željeznu Zraku. Jedna objava koristi fotografiju iz 2005.

Radio Sarajevo