Bivši sudija Suda BiH: Zašto je Dodik “zapeo” za Srebrenicu?

Manfred Dauster, bivši sudija na državnom sudu Bosne i Hercegovine koji je radio i u Uredu visokog predstavnika u Sarajevu, objavio je u njemačkim medijima autorski tekst povodom 28. godišnice genocida u Srebrenici, u kojem upozorava na odnos Zapada prema Balkanu i nedostatak akcije kako bi se spriječio “velikosrpski projekat”.

U svom tekstu za Die Tageszeitung, Dauster napominje da, iako postoji zakon koji kriminalizira negiranje genocida zahvaljujući bivšem visokom predstavniku za Bosnu i Hercegovinu Valentinu Inzku, predsjednik bh. entiteta Republike Srpske Milorad Dodik nastavlja da negira taj genocid.

Ističe da “neprovođenje krivičnih odredbi Krivičnog zakona BiH prema onima koji ove odredbe glasno i stoga namjerno krše jasno otkriva nedostatke vladavine prava”.

Zašto je Dodik “zapeo” za Srebrenicu?

Dauster smatra da je ono što se desilo u Srebrenici “primjer ratnih zločina koje su počinili Srbi”.

“Zašto Dodik godinama zapinje za Srebrenicu i negira ovaj prvi genocid u Evropi nakon 1945. godine? Upravo zato što je genocid zločin protiv čovječnosti. Da Srebrenice nije bilo, ostali srpski zločini bi vjerovatno bili zaboravljeni”, piše on.

“Ko se sjeća opsade Sarajeva, najduže opsade glavnog grada u historiji, u kojoj je od srpske artiljerije i snajperske vatre stradalo preko 11.000 Bošnjaka, Srba, Hrvata, Roma, Jevreja i pripadnika drugih grupa? Ko se sjeća desetina hiljada uglavnom bošnjačkih djevojaka i žena koje su mjesecima mučene u srpskim logorima za silovanje u Foči, Višegradu i drugdje? Ko se sjeća iznemoglih logoraša srpskih koncentracionih logora Trnopolje, Keraterm i Omarska, gdje su ubijene hiljade Bošnjaka i Hrvata?”, pita on, argumentujući prethodnu tezu.

Dauster smatra da “ono što pokreće Dodika, ali i današnjeg predsjednika Srbije Aleksandra Vučića, da i dalje umanjuju značaj genocida je činjenica da će ime Srebrenica uvijek biti vezano za srpsku historiju – baš kao i Auschwitz za njemačku”.

Vučić 1995. huškao na Bošnjake

“Prepoznavanje ovih monstruoznih zločina i krivice je preduslov za miran suživot. Ali srpsko rukovodstvo to ne zanima. Razlog tome su planovi prijatelja bivšeg predsjednika Srbije Slobodana Miloševića da realizuju svoj velikosrpski projekat”, smatra on.

Dauster ističe da su Vučić i njegov ministar vanjskih poslova Ivica Dačić bili “tokom ratova koje je podsticao Milošević njegovi propagandisti”, te da citira Vučićev govor 1995. godine, kada je izjavio da će za svakog ubijenog Srbina biti ubijeno 100 Bošnjaka.

“Istovremeno, genocid u Srebrenici bio je u punom jeku, uz učešće specijalaca Ministarstva unutrašnjih poslova u Beogradu, koji su hicima u leđa ubijali vezane mladiće”, objašnjava.

Međutim, navodi da “uprkos prošlosti Vučića i Dačića kao Miloševićevih poslušnika, SAD i druge zapadne sile podržavaju aktuelnu vladu Srbije i smatraju je faktorom stabilnosti u regionu”.

Podsjetio je da je sud u Hagu tek je krajem maja osudio dvojicu Miloševićevih saradnika, bivše šefove Službe državne bezbjednosti Srbije, Jovicu Stanišića i Franka Simatovića, na dugogodišnje zatvorske kazne.

“Presuda je prekretnica u međunarodnom krivičnom pravosuđu i od velike je važnosti za Bosnu, jer su njih dvojica osuđeni zbog njihovih uloga u agresorskom ratu Srbije protiv Bosne”, navodi on.

Potrebno više osjetljivosti kada se govori o Srebrenici

Međutim, Dauster zaključuje da se to “u Njemačkoj jedva primjećuje”, te navodi primjer jednog njemačkog novinara koji je nedavno upitao da li je Srebrenica zapravo najgori ratni zločin u Evropi od Drugog svjetskog rata, povlačeći paralelu sa ubistvom desetina hiljada pristalica fašističkog hrvatskog ustaškog režima u Bleiburgu u maju 1945. godine.

Međutim, Dauster ovdje upozorava da se genocid kao što je onaj u Srebrenici, koji je priznat u presudama međunarodnih sudova, ne može jednostavno porediti sa drugim ratnim zločinima.

“Ono što nenaučno i ahistorijsko poređenje ipak može donijeti je retraumatizacija preživjelih genocida. Svi koji se bave temom Srebrenice treba da budu uzdržaniji i da se njome bave osjetljivije”, poziva on.

Napominje da je prije godinu dana, 11. jula 2022., visoki predstavnik Christian Schmidt održao je govor “Nikad više” u Srebrenici.

“Istovremeno, u Kravici, samo 15 kilometara dalje, Srbi su očistili dokaze o skladištu u kojem su srpski vojnici u julu 1995. godine ubili preko 1.300 ljudi. Tribunal UN-a je to skladište proglasio mjestom zločina. Schmidt je mogao održati ovo mjesto užasa sa jednim potpisom”, navodi.

Nije dovoljno jednom godišnje održati govor…

Prema riječima Daustera je “na Zapadnom Balkanu nastala nestabilna situacija zbog nezainteresovanosti Zapada”. On smatra da bi “napadi koje je pokrenuo Beograd, poput onih na bezbijednosne snage NATO-a KFOR na Kosovu krajem maja, mogli da zapale Bosnu preko noći”.

“Nije dovoljno jednom godišnje održati govor u Srebrenici dok gledate kako Milorad Dodik formira paravojne jedinice”, smatra on, te dodaje da ove jedinice predstavljaju “neustavnu provokacija koju Schmidt, a s njim i Zapad, priznaju bespomoćnim slijeganjem ramenima”.

“U međuvremenu, Miloševićevi nasljednici rade na ostvarenju velikosrpskog sna. Veliki dio tada identificiranih osumnjičenih ratnih zločinaca nikada nije ni završio na sudu. Kazna bi bila važna kako bi se izgradili temelji za zajednički život. U najmanju ruku bi bilo jednako važno da Zapad shvati da se o održivom miru ne može govoriti samo lijepim riječima. Potencijalnim agresorima ne treba se udvarati kao garantima stabilnosti. Oni to doživljavaju kao umirivanje – a to je uvijek opasno”, upozorava on.