Bez rata i otcjepljenja, nestaju gradovi, mladi odlaze

Negativni prirodni priraštaj već više od 20 godina predstavlja izazov za Republiku Srpsku (RS), a taj trend nastavljen je i u prošloj godini, kada je RS “izgubila” nekoliko manjih opština poput Krupe na Uni, Jezera, Istočnog Starog Grada i Istočnog Mostara zajedno, zbog višeg broja umrlih u odnosu na broj rođenih.

Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, tokom 2023. godine u RS-u je rođeno 9.309 beba, dok je broj umrlih bio značajno veći – 13.508. Iako je situacija bila nešto povoljnija u odnosu na prethodnu godinu, s obzirom na 9.118 rođenih i 16.263 umrlih u 2022. godini, negativni prirodni priraštaj i dalje predstavlja ozbiljan problem.

Analitičari ističu da veći problem od negativnog prirodnog priraštaja predstavlja odseljavanje stanovništva, koje je u RS-u u kontinuiranom porastu. Od 2002. godine, Republika Srpska bilježi negativan prirodni priraštaj, ali i značajan broj odlazaka stanovništva. Statistika ne uzima u obzir spoljne migracije, ali je činjenica da je cijeli region negativan po pitanju migracija.

Stevo Pašalić, demograf, naglašava za Nezavisne novine da je potrebno poduzeti mjere kako bi se povećao broj rođenih, bar na razinu od 10.000 beba godišnje. Ističe da su potrebne stručne mjere koje će biti usmjerene na kvalitet, a ne samo na kvantitet.

Vladimir Vasić, sociolog, ukazuje na činjenicu da se danas porodica samo deklarativno stavlja na prvo mjesto, dok se stvarnost pokazuje drugačijom. Odlazak mladih ljudi iz države, pomjeranje granica ulaska u brak i fokus na karijeru kao prioritetni faktor doprinose negativnom prirodnom priraštaju.

Takođe, naglašava da su potrebne suštinske, a ne samo kozmetičke odluke države kako bi se dugoročno riješio ovaj problem, te stvoreni realni socijalni uslovi za sklapanje brakova i rađanje djece.