BiH piše historiju: Rezolucija o Srebrenici danas će biti pred Generalnom skupštinom UN-a

Rezolucija o genocidu u Srebrenici, kojom bi se 11. juli proglasio međunarodnim danom sjećanja na genocid počinjen nad Bošnjacima u ovom bh. gradiću 1995. godine, danas će se naći na stolu Generalne skupštine Ujedinjenih naroda u New Yorku i raspravljat će se o jednom od najmračnijih poglavlja poslijeratne Evrope.

Rezoluciju su predložile Njemačka i Ruanda. Uz pomenute zemlje, sponzori su Albanija, Bangladeš, Bosna i Hercegovina, Bugarska, Estonija, Kanada, Čile, Finska, Francuska, Hrvatska, Irska, Italija, Jordan, Lihtenštajn, Litvanija, Luksemburg, Malezija, Nizozemska, Novi Zeland, Poljska, Slovenija, Sjeverna Makedonija, Švedska, Turska, Velika Britanija, Sjedinjene Američke Države, Vanuatu, Poljska, Luksemburg, Belgija, Estonija, Island, Maršalovi Otoci, Norveška, Australija, Andora i Mikronezija.

Inicijatori

Inicijatori sadašnje rezolucije zabrinuti su zbog toksičnog utjecaja ekstremističkih nacionalista na mlade generacije u Bosni i Hercegovini te je rezolucija način da to oslabe. 

S druge strane, protivnici rezolucije su manji bh. entitet RS i Srbija, koje računaju na podršku tradicionalno prijateljskih Rusije, Kine, Kipra, Mađarske, nekih zemalja Afrike te Južne Amerike.

Predsjednik RS i Srbije Milorad Dodik i Aleksandar Vučić od najave do usvajanja bili su najglasniji propagandisti, potpomognuti Kremljom, te su konstantno isticali da je, u prvom redu, rezolucija udar na Srbe i srpski narod, da se ovaj narod želi proglasiti genocidnim, hoće nametnuti kolektivna krivica, da se njom želi ukinuti RS, poniziti Srbe…

Ne samo da negiraju genocid nego i broj ubijenih, okolnosti njihove smrti i njihovog identiteta uprkos forenzičkim i inim dokazima i presudi Međunarodnog suda pravde u Hagu…

Predsjednik RS prijeti da će, ukoliko rezolucija bude usvojena, otcijepiti RS i najavljuje dramatičan rasplet.

Iako svjesni da će na kraju rezolucija ipak biti usvojena, lobirali su kod zemalja glasačica barem da ostanu suzdržane, jer bi, kako je Vučić naveo, i to bila neka pobjeda.

O čemu, zapravo, rezolucija govori?

Rezolucijom bi se 11. juli proglasio međunarodnim danom sjećanja na žrtve genocida u Srebrenici, koji su počinili pripadnici Vojske RS nad više od 8.000 ljudi u ‘zaštićenoj zoni UN-a’.

Dalje, rezolucija osuđuje sve postupke kojima se veličaju počinioci ratnih zločina, zločina protiv čovječnosti i genocida utvrđenih presudama međunarodnih sudova, poricanje genocida, ističe kao veoma važan postupak potrage za posmrtnim ostacima preostalih žrtava koji do sada nisu pronađeni i poziva na nastavak procesuiranja počinilaca genocida koji su još na slobodi.

Potiče se da države koje su članice u svom obrazovnom programu razviju odgovarajuće programe, također u znak sjećanja, s ciljem sprečavanja revizionizma i pojavljivanja genocida u budućnosti.

Prvobitni tekst koji je usaglašen promijenili su amandmani Crne Gore koji su većim dijelom i uvršteni u finalnu verziju. 

U preambuli rezolucije, na prijedlog Crne Gore, izričito se navodi da se radi o individualnoj odgovornosti za genocid koja se ne može pripisati nijednoj etničkoj, vjerskoj ili drugoj grupi. 

Iako se Srbija i manji bosanski entitet nigdje poimenično ne pominju u rezoluciji, predsjednik Srbije je u više navrata tvrdio da će se njegova zemlja, ako rezolucija bude usvojena, morati suočiti sa zahtjevima za ratnu odštetu, dok bi se RS čak suočio s raspadom.

Kako je javio Zlatko Lagumdžija, ambasador BiH pri UN-u, usaglašena konačna verzija rezolucije “dovela do još kvalitetnijeg ‘upeglanog’ teksta sa dva amandmana koja su postali sastavni dio dokumenta o kojem će se glasati”.

Rezolucija se prvobitno trebala naći na stolu Generalne skupštine UN-a 2. maja, potom je prolongirana za 16, da bi finalni datum otkucao danas u 16 sati po srednjoevropskom vremenu.