Zašto Evropa ima tako malo nebodera iako je gusto naseljen kontinent

Širom svijeta postoji svojevrsna utrka u tome ko će izgraditi višu zgradu, ali Evropa se ne uključuje u tu utrku. To je slučaj uprkos tome što su se upravo na području ovog kontinenta počele graditi visoke građevine poput Eiffelovog tornja. Zašto je to tako?

Da neboderi i nisu toliko bitni Evropi pokazuje varšavski 310-metarski neboder Varso, Do završetka njegove izgradnje 2022. godine, najviša građevina u Varšavi bila je 80-metarska zgrada koju je “poklonio” sovjetski diktator Josif Staljin. Varso je sa 53 sprata najviši neboder u Evropskoj uniji.

Međutim, bilo bi ga teško uočiti među neboderima Manhattana, Šangaja ili Dubaija. Prema čikaškom Vijeću za visoke zgrade i urbano područje (ctbuh), neboder u glavnom gradu Poljske je tek 172. najviša zgrada na svijetu. Nije ni među 500 najboljih nebodera na svijetu.

Neboderi su prvobitno bili američki, a onda su postali globalni fenomen. Svuda, osim u Evropi, grade se sve više zgrade. Samo sedam od 1.000 najviših zgrada je na području EU. Mnogi su mišljenja da tako treba i ostati, tj. da kontinentu trgova i bulevara s drvećem ne trebaju takve građevine. Pitaju zašto su one uopće potrebne jednom Rimu ili Pragu.

Međutim, Evropa je gusto naseljen kontinent koji nema veliku površinu. Gustina naseljenosti Njemačke je veća od gustine naseljenosti Ujedinjenih Arapskih Emirata koji su zaluđeni neboderima. Zbog toga je za očekivati da će i Evropa početi graditi nebodere. Za one kojima su neboderi simbol napretka i ambicioznosti nedostatak ovih građevina predstavlja odraz posrnuća evropskog kontinenta.

Od historije do geografije i ekonomije

Očigledan razlog za izgradnju nižih zgrada u Evropi jesu njeno strogo planiranje i pravila o historijskom naslijeđu. Ipak, upravo u Evropi su razvijene vještine za izgradnju nebodera koje su masovno primjenjivane u Sjedinjenim Američkim Državama. No, u trenutku kada su te vještine razvijene, na Starom kontinentu su već postojala naselja vrijedna očuvanja. Urbana gustoća, koju su američke metropole željele postići neboderima, već je postojala u kompaktnim ulicama evropskih gradova.

Mnoge visoke zgrade u Evropi bile su loše. Uglavnom su to bile stambene zgrade kojima je narušen prestiž visokih zgrada. Primjera radi, pariski Tour Montparnasse je smatran toliko groznim da su uvedena ograničenja da se u samom gradu mogu graditi zgrade visoke do 37 metara. U poslovnom području Pariza postoje neboderi, ali su oni znatno niži nego u Kini ili Emiratima.

Daniel Safarik iz ctbuh-a je napomenuo da se u SAD-u neboderi grade u centru grada, dok se u Evropi češće grade u periferiji, izvan vidokruga.

Posebna geografija i ekonomija Evrope su također odigrale svoju ulogu. Naime, s obzirom na sjevernu geografsku širinu, cijena izgradnje nebodera jeste i u višoj sjeni, tj. hladu. Pa će tako neboder Karlatornet, koji se gradi u Geteborgu, sa svojih 245 metara u poslijepodnevnim satima praviti sjenu jednake dužine kao i 848-metarska Burj Khalifa u Dubaiju kao najviša zgrada na svijetu. Mnogi neboderi širom svijeta nazvani su po kompanijama, ali je u Evropi relativno malo takvih nebodera.

Poboljšavanje postojećeg

Dok se u većem dijelu svijeta neboderi smatraju statusnim simbolom, u Evropi to nije slučaj. Naime, kako je kazao Dario Trabucco s Univerziteta u Veneciji, jednoj Francuskoj nije potrebna najviša zgrada na svijetu da bi bila prepoznatljiva.

Nadalje, u Americi se sve više prave stambeni neboderi za bogataše iz cijelog svijeta. U Evropi to nije slučaj, jer zašto se preseliti u stakleni neboder dok je porodična palata još uvijek odlična?

Kako piše britanski list Economist, Evropa nije lijena u arhitekturi. Međutim, fokusirala se na poboljšanje postojećeg, a ne na kolonizaciju neba.