Prošlo je 8 godina od poplava u BIH – “Ne ponovilo se nikad više!

Prošlo je 8 godina od poplava u BIH-

Prošlo je 8 godina kako su našu zemlju pogodile najveće poplave, ne samo u poslijeratnoj historiji Bosne i Hercegovine, već i od početka meteoroloških mjerenja koja na ovom prostoru datiraju još od perioda Austro-Ugarske, za koje se smatra da su ugrozile najmanje 900.000 stanovnika naše zemlje, odnosno najmanje trećinu ukupnog stanovništva, a usmrtile najmanje 20 osoba. Agencija za okolje Republike Slovenije (ARSO SI) utvrdila je naučnom studijom u oktobru 2014. godine da ovakve padavine u Bosni i Hercegovini, a naročito na području Tuzle u povratnom periodu nisu zabilježene preko 500, odnosno 1000 godina!

Naročito teško tog 14.05.2014. bilo je na području rijeke Bosne, oko Zenice (Topčić i Željezno Polje), Maglaja, Doboja koji su bili nerijetko pod vodom, ali i uz sliv rijeke Tinje, Jale, Spreče i Drinjače, uz velike štete na širem području Tuzlanskog kantona. Budući da sva akumulacija iz Bosne otječe u Savu, kritično je bilo i na slivu navedene rijeke, naročito oko Gunje.

U periodu od 12. do 16.05.2014. godine na području Bosne i Hercegovine palo je između 150 i 250 litara kiše po kvadratnom metru, što je bilo sasvim dovoljno da u kratkom vremenskom intervalu dođe do naglog porasta vodostaja, a uzmemo li u obzir da je padavinsko razdoblje uveliko započelo nakon izuzetno atipično tople i suhe zime tokom aprila mjeseca, vodene zalihe su bile prisutne.

Usporavanje Rossbyevih valova i zastoj u mlaznoj struji (en. jet stream), kao i kvazistacioniranje visinske ciklone (sekundarne cirkulacije) nad Srbijom te prizemne ciklone nad jugoistokom Europe između dva prostrana anticiklonalna polja, odnosno visinskih grebena – jednog nad Ujedinjenim Kraljevstvom i jednim nad azijskim dijelom Rusije, glavni su razlog poplava iz maja 2014. u Bosni i Hercegovini i Srbiji. Grupa njemačkih stručnjaka je iste godine pronašla vezu između sličnih događaja vezanih za usporavanje mlazne struje, a koja se odrazila i na nezapamćene poplave u centralnoj Europi na slivu rijeke Elbe i Dunava u drugoj dekadi augusta 2002. godine, kao i poplava koje su pogodile Njemačku 1997. i 2021. godine.

Ne ponovilo nam se!

Podaci i reanaliza: Wetterzentrale.de, GFS 0.25° Z500 Reanalysis and Z850 Wind Speed and Direction for May 14-15, 2014; ARSO SI – podaci naučne studije o poplavama u Bosni i Hercegovini i Srbiji iz 2014. godine (Analiza poplavnega dogodka maja 2014 v Bosni in Hercegovini za porečje reke Bosne)