Porez po odbitku u FBiH: Kompleksna porezna tema koja predstavlja porezni rizik za pravna lica

Porez po odbitku je termin koji u praksi označava odbitak poreza prije uplate neto iznosa obaveze. Koristi se u različitim poreznim zakonima, ali u ovom tekstu fokusirat ćemo se na Porez po odbitku koji je definisan Zakonom o porezu na dobit FBiH.

U skladu sa navedenim zakonom, porez po odbitku obračunava se na prihod koji ostvari nerezident obavljanjem povremene djelatnosti na teritoriji FBiH. Drugim riječima, kada ino firma koja nije registrovana u Poreznoj upravi FBiH ostvari prihod na teritoriji FBiH, dužna je platiti porez na dobit kao i svaka rezidentna firma. 

Budući da nerezident nije registrovan u Porezni sistem FBiH, obveznik plaćanja poreza po odbitku je rezidentna firma koja prije plaćanja obaveze, obračuna/odbije, prijavi i plati u ime nerezidenta navedeni porez.

Postavlja se pitanje, da li nerezidentna firma koja ostvari prihod na teritoriji FBiH i plati porez na dobit, treba platiti porez na dobit i u svojoj zemlji tj. da li će doći do duplog oporezivanja?

“Odgovor je DA, ukoliko nije drugačije regulisano Međudržavnim ugovorima koje BiH potpisuje sa drugim državama u cilju dogovora o načinu izbjegavanja duplog oporezivanja”, pojašnjava za Akta.ba Nedim Haverić, direktor firme Capitalia d.o.o.

Navodi da su navedeni bilateralni ugovori o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja velika porezna tema, široko rasprostranjena u Europi. Pored dvostrukog oporezivanja, bilateralnim ugovorima se želi spriječiti i moguće neoporezivanje i evazija poreza, jer se i kazneni propisi razlikuju od države do države, pa radnje što ih se smatra kažnjivima u jednoj državi, u drugoj ne moraju biti kažnjive.

“Iz navedenog je jasno da svaka rezidentna firma mora voditi računa o eventualnoj obavezi obračuna, prijave i plaćanja poreza po odbitku za nerezidentog partnera”, objašnjava Haverić.

Naročitu pažnju u posljednje vrijeme izaziva nabavka softvera od ino firmi. Poduzetnici iz ove oblasti se pitaju zašto zemlje EU, u regiji i BIH drugačije tumače sporazume o dvostrukom oporezivanju i kako primjenjuju obavezu plaćanja poreza po odbitku.

Zašto se u Hrvatskoj kao EU članici porez po odbitku ne plaća za preprodaju licenci, a u BiH plaća. Zašto uvoznici odnosno preprodavci licenci u BiH moraju plaćati porez po odbitku, ako nisu imenovani korisnici licencnog prava nego samo preprodavci?

Za odgovor da li je potrebno platiti porez po odbitku, Haverić pojašnjava da je potrebno sljedeće:

–        Utvrditi iz koje zemlje dolazi prodavac na način da se pribavi potvrda o rezidentnosti i dokaz da je nerezident (primalac prihoda) stvarni vlasnik prihoda,

–        Utvrditi mjesto izvršenja, jer porezom po odbitku se oporezuje prihod koji strano pravno lice ostvari na teritoriju FBiH,

–        Da li strano pravno lice ostvaruje prihode u FBiH povremeno, ili duže od 3 mjeseca pa se može smatrati da ima stalno mjesto poslovanja u FBiH,

–        Da li je strano pravno lice povezano pravno lice,

–        Da li BiH ima potpisan Ugovor o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja sa zemljom iz koje dolazi prodavac,

–        Tačno definisati vrstu prihoda (licenca sa pravom korištenja, licenca namjenjena daljoj prodaji, korištenje aplikacija i online servisa, usluge tehničke podrške i održavanja sistema, hosting,  pohrana podataka itd).

Najčešće je potrebno detaljno izdvojiti vrstu prihoda koja predstavlja autorsku naknadu i usluga koje su vezane za autorsko pravo od usluga koje nisu vezane za autorsku naknadu i radi se prihodima iz poslovanja. Naročito je važno dokumentovati (ugovorima ili drugom relevantnom dokumentacijom) vrstu prihoda jer se različite vrste prihoda različito poreski tretiraju u ugovorima o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja.

Iz navedenog je jasno da se radi o kompleksnoj poreznoj temi koja može predstavljati značajan porezni rizik za pravna lica iz BiH. 

“Smatramo da je važno kvalitetno se pripremiti za ispravno porezno postupanje na način da se nedvosmisleno odgovori na naprijed navedena pitanja i utvrdi tačan poreski tretman transakcije sa stranim pravnim licem”, zaključio je Haverić.