Neobjašnjiva misterija jezera kostura na vrhu Himalaja

Godine 1942. indijski čuvar šume otkrio je zabačeno jezero, visoko na Himalajima, sa nečim čudnim u njegovoj bistroj vodi. Jezero je bilo puno ljudskih kostura.

Visoko na indijskim Himalajima, zabačeno jezero smješteno u snježnoj dolini posuto je stotinama ljudskih kostura.

Jezero Roopkund nalazi se na nadmorskoj visini od 5.029 metara na dnu strme padine na Trisulu, jednoj od najviših indijskih planina, u državi Uttarakhand.

Ovisno o sezoni i vremenu, jezero, koje ostaje smrznuto veći dio godine, širi se i smanjuje. Tek kad se snijeg otopi vidljivi su kosturi, ponekad s pričvršćenim mesom i dobro očuvani.

Do danas su ovdje pronađeni skeletni ostaci između 600 i 800 ljudi. U promocijama turizma lokalna samouprava ga opisuje kao “misteriozno jezero”.

Više od pola stoljeća antropolozi i naučnici proučavali su ostatke i bili zbunjeni mnoštvom pitanja. Ko su bili ti ljudi? Kada su umrli? Kako su umrli? Odakle su došli?

Jedna stara teorija povezuje ostatke s indijskim kraljem, njegovom suprugom i njihovim pomoćnicima, koji su svi stradali u mećavi prije nekih 870 godina.
Druga sugerira da su neki od njih posmrtni ostaci indijskih vojnika koji su pokušali da napadnu Tibet 1841. godine i bilo im je uzvraćeno. Tada je više od 70 njih bilo prisiljeno pronaći put kući preko Himalaja i na tom putu su umrli.

Još jedna pretpostavka je da bi ovo moglo biti “groblje” na kojem su sahranjivane žrtve epidemije. U selima u tom području postoji popularna narodna pjesma koja govori o tome kako je božica Nanda Devi stvorila oluju s gradom “tvrdu poput gvožđa” koja je ubila ljude koji su krivudali pored jezera.

Druga najviša planina u Indiji, Nanda Devi, poštuje se kao boginja.

Ranije studije kostura otkrile su da je većina ljudi koji su umrli bila visoka – “više od prosječnog rasta”. Većina su bili odrasle osobe srednjih godina, starosti između 35 i 40 godina. Nije bilo beba ni djece. Neke od njih bile su starije žene. Svi su bili relativno dobrog zdravlja. Također, općenito se pretpostavljalo da su kosturi jedne grupe ljudi koji su odjednom umrli u jednom katastrofalnom incidentu tokom 9. stoljeća.

Najnovije petogodišnje istraživanje, završeno prošle godine, a u koje je bilo uključeno 28 koautora iz 16 institucija sa sjedištem u Indiji, SAD-u i Njemačkoj, pokazalo je da sve ove pretpostavke možda nisu tačne.

Naučnici su genetski analizirali ostatke 38 tijela, uključujući 15 žena, pronađene na jezeru – neka od datiraju iz vremena od prije 1.200 godina. Otkrili su da su mrtvi i genetski raznoliki i da je njihova smrt vremenski odvojena čak po 1.000 godina. To je poništilo svako objašnjenje koje je uključivalo jedan katastrofalan događaj koji je doveo do njihove smrti, iako još nije jasno šta se dogodilo na jezeru Roopkund.

Genetička studija otkrila je da su mrtvi raznoliki ljudi: jedna grupa ljudi imala je genetiku sličnu današnjim ljudima koji žive u Južnoj Aziji, dok je druga “usko povezana” s ljudima koji žive u današnjoj Evropi, posebno oni koji žive na grčkom ostrvu Kreti. Također, ljudi koji su došli iz Južne Azije “izgleda da nisu iz iste populacije”. Neki od njih imaju pretke koji bi bili češći u skupinama sa sjevera potkontinenta, dok drugi imaju pretke koji bi bili češći iz južnijih grupa.

Da li su ove raznolike grupe ljudi putovale do jezera u manjem broju tokom perioda od nekoliko stotina godina? Da li su neki od njih umrli tokom jednog događaja?

Na tom lokalitetu nije pronađeno oruđe ili oružje ili trgovačka roba – jezero se ne nalazi na trgovačkom putu. Genetske studije nisu pronašle dokaze o prisustvu bilo kojeg drevnog bakterijskog patogena koji bi mogao pružiti bolest kao objašnjenje uzroka smrti.

Hodočašće koje prolazi pored jezera moglo bi objasniti zašto su ljudi putovali u tom području. Studije otkrivaju da se vjerodostojni izvještaji o hodočašćima na tom području pojavljuju tek krajem 19. stoljeća, ali natpisi u lokalnim hramovima datiraju između 8. i 10. stoljeća, “što ukazuje na potencijalno ranije porijeklo”.

Naučnici vjeruju da su neka tijela pronađena na tom mjestu zbog “masovne smrti tokom hodočasničkog događaja”.

Ali kako su ljudi iz istočnog Mediterana sletjeli na zabačeno jezero u najvišim planinama Indije? Čini se malo vjerovatnim da bi ljudi iz Evrope putovali cijelim putem od Roopkunda da bi sudjelovali u hinduističkom hodočašću. Ili je to bila genetski izolirana populacija ljudi iz dalekog istočnog mediteranskog porijekla koja je u tom području živjela mnogo generacija?

Naučnici još tragaju za odgovorima.