Od 1994. do danas: Ovo su svi bh. kandidati za nagradu Oscar

“This is for my country, for Bosnia” je čuvena rečenica Danisa Tanovića iz Kodak Teatra 24. marta 2002. godine. Od tog momenta prošlo je skoro 20 godina. Dok dio bh. javnosti očekuje da ovu ili sličnu rečenicu čuje u noći sa nedjelje na ponedjeljak 26. aprila 2021. godine – obiđimo cijeli krug koji je napravila Bosna i Hercegovina od osamostaljenja do danas kada je u pitanju najveća filmska nagrada na svijetu Oscar.

Iako važi za malu kinematografiju – ova zemlja napravila je velike rezultate u svijetu filma, na regionalnom, evropskom i svjetskom nivou.

Kada govorimo o nagradi Oscar – ime Bosne i Hercegovine se spomenulo prvi put na 67. dodjeli 1995. godine. Prvi kandidat Bosne i Hercegovine, koja je tada bila pod ratnim dejstvima bio je film Nenada Dizdarevića – Magareće godine, koji nije uspio ući u najuži izbor u kategoriji za najbolji film van engleskog govornog područja.

Trebalo je proći sedam godina da Bosna i Hercegovina ponovo dođe na ovu pozornicu. Datum je bio 24. mart 2002. godine kada su se sa scene Kodak Teatra u Lons Angelesu čulo “This is For My Country, This is for Bosnia”.

Četiri nominacije za Tanovića

Danis Tanović je sa filmom “Ničija zemlja” osvojio prvog i jedinog Oscara kojeg ima Bosna i Hercegovina. Najbolji i najuspješniji bh. režiser je bio nadomak ove nagrade i 2013. godine, kada je njegov film “Epizoda u životu berača željeza” ušao u najuži izbor. Ipak, te godine u kategoriji za najbolji strani film proglašen je “The Great Beauty”, Paola Sorrentina.

Tanović i njegov film Cirukus Columbia bili su nominovani i 2010. godine, ali nije prošao u najjuži izbor.

Smrt u Sarajevu, četvrti film Danisa Tanovića iz 2016. godine, također bio je nominovan za Oscara, ali nije uspio ući u najuži izbor.

Tri za Aidu Begić

Tri bh. nominacije za oscara ima režiserka Aida Begić. Prvi put je nominovana 2008. godine sa filmom Snijeg. Četiri godine poslije film Aide Begić – Djeca – također je bio bh. kandidat – bez ulaska u najjuži izbor. Ova bh. filmska radnica snimila je i film Beni Birakma, turski film sa bosanskom dramom – koji je predstavljao BiH – ali bez ulaska u uži izbor.

Dva puta su filmovi Pjera Žalice bili nominovani ispred BiH. Gori vatra 2003. i Kod amidže Idriza 2004. godine.

Dvije za Jasmilu Žbanić

Isti broj nominacija sada ima i Jasmila Žbanić. Njen film Grbavica iz 2006. godine nije ušao u najjuži izbor, iako se spominjao kao favorit. Sada, 2020. godine Quo vadis, Aida? nalazio se na korak do ovog prestiža.

Dva puta su nominovani i filmovi Ines Tanović. 2015. godine to je bio Naša svakodnevna priča, a 2019. godine film Sin.

Nedžad Begović, Srđan Vuletić, Namik Kabil, Ahmed Imamović, Faruk Lončarević i Alen Drljević godinama unazad imali su filmove koji su predstavljali BiH – ali bez nominacije. Begović je to bio 2005. godine sa filmom Sasvim Lično. Vuletić 2007. sa Teško je biti fin, Kabil 2009. sa Čuvarima noći, a Imamović sa Belvederom 2011. Lončarević je bio kandidat sa filmom “Sa mamom” 2014, a Alen Drljević i Muškarci ne plaču nije se našao u najužem izboru za filmove snimljene 2017. godine.

Za 27 godine – Bosna i Hercegovina je Američkoj filmskoj akademiji ponudila 20 filmova. Većina bosanskohercegovačkih kandidata su filmovi o životu u zemlji nakon tragičnih balkanskih ratova iz 1990-tih. Skoro svi osim Nedžada Begovića su režiseri koji su bili 41. godinu ili mlađi kada su objavili svoje filmove. Crne komedije kao što su “Gori vatra” i “Čuvari noći” te drame “Teško je biti fin”, “Grbavica”, “Kod amidže Idriza” i “Snijeg” su priče o životu nakon rata. Kandidat za 1994. godinu, “Magareće godine” nastao je u ratu, i priča je o jednoj školi iz doba komunizma. Kandidat za 2005. godinu, “Sasvim lično” je jedan od rijetkih dokumentaraca koji su ikada bili podnešeni za ovu nagradu. Svi filmovi su većinom na bosanskom jeziku.

Nagrada u kategoriji najbolji strani film van engleskog govornog područja dodjeljuje se od 1956. godine.