Zavod za javno zdravstvo: U kanalizaciji u Zagrebu pronađena korona

Hrvatski zavod za javno zdravstvo (HZJZ) u saradnji sa Zagrebačkim otpadnim vodama d.o.o. (ZOV) proveo je projekt ispitivanja otpadnih voda na prisutnost RNA virusa SARS-CoV-2 kao odgovor na pandemiju koronavirusa. Projekt je proveden u saradnji s Uredom Svjetske zdravstvene organizacije u Republici Hrvatskoj, a financirala ga je vlada Savezne Republike Njemačke.

Epidemiologija zasnovana na otpadnim vodama predstavlja analizu otpadnih voda radi utvrđivanja prisutnosti bioloških ili hemijskih sredstava u svrhu praćenja javnog zdravlja. Ovakav pristup se ranije koristio za otkrivanje prisutnosti farmaceutskog ili industrijskog otpada, lijekova, virusa i potencijalne pojave bakterija otpornih na antibiotike, piše HZJZ u objašnjenju.

Ispitivanje otpadnih voda na prisutnost RNA virusa SARS-CoV-2, provodi se već u nekoliko zemalja u svijetu uključujući i neke od država članica Evropske unije kao što su Italija, Nizozemska, Mađarska, Francuska.

U nastavku prenosimo saopćenje HZJZ.
Virusne čestice u otpadnim vodama

Izolacija virusne RNA iz otpadne vode ukazuje da su u kanalizacijskom sistemu prisutni dijelovi genetskog materijala SARS-CoV-2 virusa, što potvrđuje da zaražene osobe izlučuju virus fekalijama i ostalim ekskretima u kanalizaciju. Laboratorijskim metodama moguće je izolirati i dokazati dijelove genoma virusne RNA. SARS-CoV-2 može se nalaziti u stolici osoba s simptomatskom ili asimptomatskom infekcijom te nadzorom otpadnih voda prikupljamo podatke o obje vrste infekcije.

Kontinuirano praćenje otpadnih voda može se koristiti za utvrđivanje trenda trenutnih izbijanja, prepoznavanje novih izbijanja epidemije i prevalenciju infekcija.

Uzorcima otpadnih voda ne može se utvrditi koje su osobe zaražene, ali kvantitativna određivanja SARS-CoV-2 u otpadnim vodama mogu pružiti informacije o značajnijim promjenama kretanja infekcije virusom SARS-CoV-2 u populaciji koja je priključena na sistem za pročišćavanje otpadnih voda.
Otpadne vode grada Zagreba

Tokom provođenja projekta ispitivane su otpadne vode sa Centralnog uređaja za pročišćavanje otpadnih voda grada Zagreba (CUPOVZ) kako bi dobiveni rezultati bili nadopuna postojećim nadzornim sustavima covida-19 na području grada Zagreba i okolice koji predstavlja gotovo četvrtinu ukupnog stanovništva Hrvatske.

Kanalizacijski sistem grada Zagreba je mješovitog tipa i služi za odvođenje otpadnih voda iz stambenih i javnih zgrada, uključujući bolnice (sanitarna otpadna voda) i iz industrijskih pogona (industrijska otpadna voda) te za odvođenje oborinskih voda.

U okviru projekta uzorci otpadne vode uzorkovani su na ulazu i izlazu vode s CUPOVZ ponedjeljkom, srijedom i petkom u periodu od 1.12.2020. – 18.02.2021. godine.

Nakon uzorkovanja uzorci su transportirani u laboratorij HZJZ na daljnju obradu odnosno ispitivanje prisutnosti i kvantifikaciju RNA SARS-CoV-2 virusa.

Ukupno je uzorkovano 80 uzoraka (ulazna i izlazna voda) pri čemu su svi uzorci ulazne vode, osim uzorak od 18.2.2021., bili pozitivni (39 od 40) dok su svi uzorci izlazne vode bili negativni (40 od 40).

Početkom decembra na području grada Zagreba bilo je do 3.913 aktivnih slučajeva s potvrđenom bolesti covid-19 te se taj broj do kraja decembra smanjio na ispod 1.000. U isto vrijeme broj kopija virusne RNA je znatno viši u prvoj polovini decembra te se smanjuje do kraja tog mjeseca.

Ovo smanjenje korelira sa strožim epidemiološkim mjerama koje su uvedene na području Hrvatske od 28. novembra do 21. decembra 2020. godine.
Objasnili zašto je važno ovo istraživanje

U januaru se broj aktivnih slučajeva kretao od 1.113 do 318 osoba, te je vidljivo smanjenje kopija genoma virusa u uzorcima ulazne otpadne vode. Nizak broj kopija genoma virusa dokazali smo i u februaru kada je broj aktivnih slučajeva s potvrđenom bolesti covid-19 na području grada Zagreba bio od 434 do 280 osoba.

Na otpadnu vodu kanalizacijskog sistema grada Zagreba utiču i padavine, na način da se otpadne vode razrjeđuju što utječe i na broj čestica virusa u ispitivanim uzorcima. Padavine koje su na području Grada Zagreba zabilježene na dane 9. i 10. decembra 2020. godine značajno su smanjile broj kopija virusne RNA koje su izolirane iz uzoraka otpadnih voda. Vidljiv je pad količine virusnih čestica i u ostalim danima sa značajnijim padavinama.

Dokazivanje prisutnosti virusne RNA ne dokazuje vijabilnost virusa. Kao što je naglašeno ispitivanje prisutnosti virusne RNA u otpadnim vodama može poslužiti za praćenje trenda kao i za rano upozorenje cirkulacije virusa u populaciji. Praćenje trenda se može koristiti za ublažavanje ili uvođenje mjera na području sliva otpadne vode koji gravitira CUPOVZ, naveli su iz HZJZ.