Goletić: Zbog čega britanski soj uzrokuje veću smrtnost i zašto od 9. februara nisu rađena nova sekvencioniranja

Britanski soj koronavirusa, poznat po kodnom nazivu B117, koji je otkriven i u BiH, mogao bi biti značajno smrtonosniji od uobičajenog soja.

Otprije je poznato da se on širi za oko 50 posto brže, ali nova studija, objavljena na platformi medRxiv koja još nije prošla recenziju, utvrdila je da je smrtonosniji za oko 64 posto.

Studija je provedena u Engleskoj na velikom uzorku od 54.906 podudarnih parova sudionika koji su imali pozitivne testove na SARS-CoV-2, u razdoblju između 1. novembra 2020. i 29. januara 2021.

Sudionici su praćeni do 12. februara 2021, a bili su podudarni prema dobi, spolu, etničkoj pripadnosti, indeksu višestruke deprivacije, regiji lokalne vlasti i datumu pozitivnog uzorkovanja, tako da su se razlikovali samo po soju kojim su bili zaraženi. Time je isključena mogućnost da uzrok povećane smrtnosti bude nešto drugo, a ne sam virus.

– Omjer smrtnosti povezan s infekcijom VOC-202012/1 (drugi naziv za britanski soj, op. a.) u poređenju sa infekcijom kod prethodno cirkulirajućih inačica bio je 1.64 (95 posto interval pouzdanosti 1.32 do 2.04) kod pacijenata koji su imali pozitivan test na COVID-19 u zajednici. U ovoj relativno niskoj rizičnoj grupi to predstavlja porast broja smrtnih slučajeva sa 2.5 na 4.1 na 1.000 otkrivenih slučajeva – pišu u uvodu autori.

Vjerojatnost da se rizik od smrtnosti povećava, zbog infekcije britanskim sojem, velika je.

– Ako se ovaj nalaz može generalizirati za druge populacije, infekcija britanskim sojem koronavirusa može uzrokovati značajnu dodatnu smrtnost u poređenju s prethodno cirkulirajućim inačicama – navode autori studije.

Ističu da otkriće utječe na planiranje zdravstvenih kapaciteta te nacionalne i međunarodne politike kontrole, a povećana smrtnost daje težinu argumentu da su dalje koordinirane i stroge mjere opravdane za smanjenje smrtnosti od SARS-CoV-2.

– Najnovija publikacija koja ukazuje na nešto veći stepen smrtnosti, odnosno potencijalno veći patogenitet britanskog soja u suštini za mene kao virusologa nije ubjedljiva u kontekstu činjenice da je virus sam po sebi patogeniji u odnosu na neke druge varijantne sojeve ili linije kojih imamo i u BiH. Već sam isticao da je sa varijantnim sojevima osnovni problem što oni imaju veći potencijal lakšeg i bržeg širenja. Prema nekim informacijama, čak od 50 do 70 posto. U takvim situacijama oni lakše dolaze u kontakt i sa rizičnim kategorijama stanovništva. Piblikacija jeste dokazala veći stepen smrtnosti kod osoba koje su inficirane varijantnim sojem B117 u odnosu na nevarijantne sojeve, ali kod starijih i onih koji imaju dva ili više komorbiditeta (dijabetičari, hipertroničari, gojazni…). No, to smo i ranije znali – kaže prof. dr. Teufik Goletić, šef Laboratorije za molekularno-genetička i forenzička ispitivanja Veterinarskog fakulteta u Sarajevu.

Tokom obrađivanja sojeva prisutnih u BiH, među kojima je i varijantni B117, Goletić navodi da oni, ali ni drugi naučnici u svijetu, nisu našli nijednu specifičnu mutaciju koja bi se nedvojbeno mogla direktno povezati sa većom patogenošću virusa.

– Ono što smo otkrili je više mutacija koje omogućavaju virusu da se lakše prenosi sa osobe na osobu. U manjoj proporciji utvrđena je i ona čuvena E484K mutacija koja govori o mogućnosti da taj stoj lakše izbjegava imuni sistem, bilo onaj stvoren nakon preležane infekcije ili nakon vakcinacije – dodaje Goletić.

Na pitanje, da li je u međuvremenu, osim britanskog i tzv. českog, koji nema tu odliku, do sada otkriven još neki novi soj koronavirusa u BiH, Goletić odgovara da od 9. februara, zbog nedostatka hemikalija i dijagnostikuma, nisu rađena sekvencioniranja novih uzoraka.

– Zatražili smo pomoć od vlada Federacije BiH i Kantona Sarajevo. Uputili smo zahtjev, nadamo se da će shvatiti ozbiljnost situacije. Mi čuvamo uzorke na minus 80 speteni Celzija. Očekujemo da bismo uskoro, najdalje za mjesec, preko UNDP-a, mogli dobiti podršku u smislu dijagnostičkih testova i kitova, i time nastaviti sa sekvencioniranjem. Smatram to vrlo važnim. Naglasio bih i da se ovdje ne radi ni o kakvom komercionalnom aspektu sekvencioniranja. Veterinarski fakultet u Sarajevu traži minimum, a to su hemikalije i dijagnostikumi. Osoblje, oprema, prostor, sve je stavljeno na raspolaganje jer je Veterinarski fakultet društveno odgovorna institucija i želimo sa svoje strane, u mjeri u kojoj je to moguće, pomoći javno-zdravstvenim institucijama – naglasio je Goletić.