Ko ima najviše tenkova u regionu, a ko najmodernije oklopnjake

U našem regionu u aktivnoj upotrebi je 924 tenkova uglavnom naslijeđenih iz hladnog rata.

Na prvom mjestu je Rumunija sa 400, a druga Srbija sa 212 oklopnjaka, navodi Military Balance u izvještaju za 2020.

Najozbiljnije planove modernizacije ima Mađarska koja je naručila nove tenkove Leopard 2A7.

Većinu od rumunskih 400 tenkova čine zastarjeli sovjetski T-55AM. Po brojnosti slijedi TR-85 sa 103 primjerka. To je modifikovani T-55 sa opremom proizvedenom osamdesetih godina prošlog vijeka kada se rumunska vojna industrija nalazila u teškom položaju.

Bukurešt u svojoj floti jedini ima tenkove modernizovane nakon hladnog rata. Riječ je o 54 oklopnjaka TR-85M1. Oni imaju savremene nišanske sprave, elektroniku i ojačani oklop.

Srbija je sa 212 tenkova na drugom mjestu u regionu. Ima 199 tenkova M-84 i M84A naslijeđenih iz flote JNA koji su dokazali svoje karakteristike u Zalivskom ratu i na Balkanu. Ovoliki broj oklopnjaka Srbiju čini ozbiljnom regionalnom tenkovskom silom, ali  modernizacija i dalje nije na vidiku.

Vojska Srbije ima i četu sa 13 tenkova T-72. Pored velike vatrene moći oni nemaju savremenu opremu i zato se koriste za obuku.

Bugarska je na trećem mjestu sa 90 tenkova T-71M1 i M2. Oni su nasleđeni iz vremena Varšavskog ugovora. Ovi tenkovi inferiorniji su u odnosu na jugoslovenski M-84 jer nemaju sistem za upravljanje vatrom već nišansku spravu. Bugarska planira da modernizuje jednu četu T-72 i da u perspektivi nabavi nove tenkove.

Hrvatska ima 75 jugoslovenskih tenkova M-84 zarobljenih od JNA, Vojske Republike Srpske Krajine ili preuzetih iz fabrike u Slavonskom brodu. Oni su na istom nivou kao i tenkovi u naoružanju Srbije. Zagreb planira da modernizuje jednu četu tenkova.

Bosna i Hercegovina ima raznoliku tenkovsku silu. Čini je 13 tenkova M-84 naslijeđenih od JNA, odnosno Vojske Republike Srpske i 45 američkih M60A3 koji su donirani Armiji Federacije BiH krajem 90-ih godina. Uređaji oba tipa tenka su na sličnom tehnološkom nivou, ali je M60A3 komplikovan za održavanje zbog nedostatka i cijene rezervnih dijelova.

Mađarska je prema navodima Military Balance  sada ima 44 T-72 iz vremena Varšavskog ugovora. Najveći dio flote donirala je Iraku 2005. godine (77 komada) ili prodala Češkoj 2014. (58 komada). Budimpešta je naručila 44 nova tenka Lepard 2A7 i zato prednjači po modernizaciji u regionu. Ove godine u tu zemlju stižu tenkovi Leopard 2A4 na kojima će se posade pripremati za nove Leoparde koji stižu 2023.

Sjeverna Makedonija ima 31 tenk T-72A nabavljenih u Ukrajini 2001. To je najnaprednija verzija T-72 u našem regionu, pravljena za Sovjetsku armiju, za razliku od izvozne verzije koju koristi Bugarska i Mađarska sa tanjim oklopom i slabijim borbenim karakteristikama

Najmanje tenkova u regionu ima Slovenija. U aktivnoj službi nalazi se 14 tenkova M-84 od ukupno 57 koji su preuzeti od JNA nakon povlačenja 1991. godine.

Crna Gora i Albanija nemaju tenkove u aktivnoj službi.

Koji je tenk najbolji?

Iako još nije zagazio na mađarsko tlo, tenk Leopard 2A7 biće najmoćniji tenk u regionu po tehnološkim i borbenim karakteristikama.

Kada je riječ o naslijeđu prošlosti jugoslovenski M-84 jedini je korišćen u borbenim dejstvima i  isproban u urbanim sredinama, otvorenom prostoru, brdima do skrivanja od NATO avijacije 1999. godine.

M-84 je koristila Vojska Kuvajta u Zalivskom ratu 1991. godine, a na testiranju u Pakistanu 1990, jugoslovenski tenk je prošao mnogo bolje od američkog M1A1 Abrams.

Tenk M-84 ima dnevne i noćne nišane, žiroskopsku stabilizaciju cijevi, balistički kompjuter sa laserskim mjeračem daljine i sistem za upravljanje vatrom po švedskoj licenci.

Na daljini od 2 kilometra (standardna daljina za ocjenu efikasnosti tenkovskog naoružanja ) može da uništi sve vrste oklopnih vozila, tenkove tipa T-55 ili T-72 i da ošteti savremene zapadne ili ruske tenkove, ali ne i da ih uništi.

Međutim, nedostaje dodatni oklop i laka je meta za protivoklopne projektile i modernije tenkove.Više puta je najavljivana modernizacija u Srbiji, ali do sada se nije maklo dalje od poligonskih ispitivanja.

Sredinom 2020. godine, u našem regionu, tehnološki najnapredniji tenk u aktivnoj službi je rumunski TR-85M1. Rumunija je modernizovala svoj tenk TR-85 verziju M1 “bison” kako bi se tehnološki približila zemljama članicama NATO.

U periodu od 1997 do 2009, modernizovano je 56 tenkova. Unapređeni su dnevni i noćni nišani, domaći balistički računar, tako da mogućnost pogotka cilja na daljini od 2 kilometra bude 95 odsto. Unapređena je i dimna zavjesa, koja tenk skriva od protivničkih optičko-elektronskih sistema za nišanjenje.

Međutim, top kalibra 100 milimetra u velikoj mjeri ograničava vatrenu moć tenka jer na daljini od 2 kilometra može da uništi oklopna vozila, ali ne i tenkove koje koriste ostale zemlje u našem regionu, iako može ozbiljno da ih ošteti.

Po tehnološkom nivou sledi američki M-60A3, u arsenalu Oružanih snaga Bosne i Hercegovine, koji je modernizovana verzija standardnog tenka Vojske SAD M-60 sa dnevnim i noćnim nišanima, laserskim daljinomerom, balističkim kompjuterom i termovizijom.

Granate kalibra 105 milimetra na daljini od 2 kilometra mogu da probiju prednji oklop svih tenkova koje koriste zemlje u regionu.

Tenk T-72 koji koristi više država regiona koristi municiju kalibra 125 milimetara kao i jugoslovenski M-84. Može da probije oklope svih tenkova u regionu, kao i svih oklopnih vozila, a savremene tenkove može da ošteti.

Ispitivanja sprovedena osamdesetih godina pokazala da je nišanski sistem na T-72A, dva i po puta slabiji u odnosu na sistem za upravljanje vatrom na jugoslovenskom tenku M-84.

Tehnološki i borbeno najslabiji tenk u regionu je T-55 koji i dalje u aktivnim jedinicama imaju Oružane snage Rumunije u verziji AM. On ne može da gađa iz pokreta i nema sistem za upravljanje vatrom, a od moderne tehnologije ima laserski mjerač daljine.

Granata iz tenkovskog topa kalibra 100 mm, samo na manjim daljinama ispod 500 metara mogu da ozbiljnije oštete protivnički tenk, a na 2 kilometra može da se bori samo protiv oklopnih vozila.

Sve zemlje u regionu imaju ratne rezerve tenkova i procjena je da se radi o više stotina primjeraka koji su konzervirani u skladištima.

Neizvjesna ekonomska situacija i cijene novih tenkova od nekoliko miliona evra po komadu, govore da će vojske u regionu i dalje svoje tenkovske jedinice zasnivati na više decenija stare mašine iz vremena Hladnog rata.

(balkansec.net)