Može li Bosna i Hercegovina smanjiti svoju potrošnju energije

Energetski intenzitet u Bosni i Hercegovini nije samo najviši na području Zapadnog Balkana, već je i skoro dvostruko viši od prosjeka Evropske Unije, te za 37% viši od prosjeka Evrope i Centralne Azije. Pritom, zbog značajnog oslanjanja na ugalj, emitujemo oko šest puta više CO2 u odnosu na zemlje EU, odnosno gotovo 60% više od prosjeka Evrope i Centralne Azije.  

Potpisivanjem Ugovora o uspostavi Energetske zajednice 2006. godine, kao i Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju EU, Bosna i Hercegovina se obavezala da će oblast proizvodnje, transporta, distribucije i korištenja energije regulisati po standardima Evropske Unije, odnosno da će implementirati evropske direktive vezane za ovu oblast.  

Jedna od direktiva nalaže i da javni sektor mora preuzeti vodeću ulogu u implementaciji standarda energijske efikasnosti u svojim zgradama. Procjenjuje se da, u Bosni i Hercegovini, sektor građevinarstva čini oko 50% potrošnje finalne energije. Razlog tome je datiranost samih zgrada, jer je njih 77% izgrađeno prije više od 30 godina. Drugim riječima, ove zgrade imaju slabu izolaciju, neefikasan sistem grijanja i osvjetljenja, a povrh svega su i godinama nedovoljno održavane. Stručnjaci ističu da se, u ovom sektoru, troškovi energije mogu smanjiti i za 30-60%.

– BiH trenutno ima 7.600 energijski neefikasnih javnih zgrada, od kojih je 4.419 na području Federacije BiH, a koji zahtijevaju procijenjenih 350-510 miliona eura investicija u energijsku efikasnost. No, ako u obzir uzmemo činjenicu da su se, implementacijom Projekta energetske efikasnosti za BiH (BEEP) na ukupno 37 zgrada javnih institucija, u budžetu ostvarile uštede od preko 2 miliona KM godišnje, jasno je da bi se implementacijom ovih mjera na svim preostalim objektima ostvarile značajne uštede – istakla je Jasmina Katica, šefica odsjeka za energetsku efikasnost Federalnog ministarstva prostornog uređenja.  

Pored ekonomskih ušteda, ističu iz Ministarstva, implementacija ovih mjera donosi i važne ekološke, ali i društvene benefite. Tako su se, kroz Projekat BEEP, u protekle dvije godine emisije CO2 smanjile za skoro 5000 tona godišnje, te poboljšali uvjeti boravka i rada u 24 obrazovne i 8 zdravstvenih, te 5 drugih javnih institucija.

Tranzicija naše zemlje u energijski efikasnu nije jednostavan zadatak. Ali nije ni nemoguć. Dakako, važno je pratiti evropske, ali i svjetske trendove, koji primjenjuju nove načine razmišljanja i djelovanja, te razviti svijest o značaju pametnijeg korištenja energije.  

AVAZ.BA